Embedded Files
وَ جَآءَ الۡمُعَذِّرُوۡنَ مِنَ الۡاَعۡرَابِ لِيُؤۡذَنَ لَهُمۡ وَقَعَدَ الَّذِيۡنَ كَذَبُوا اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗ ؕ سَيُصِيۡبُ الَّذِيۡنَ كَفَرُوۡا مِنۡهُمۡ عَذَابٌ اَ لِيۡمٌ ٩٠
وَ جَآءَ الۡمُعَذِّرُوۡنَ مِنَ الۡاَعۡرَابِ لِيُؤۡذَنَ لَهُمۡ وَقَعَدَ الَّذِيۡنَ كَذَبُوا اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗ ؕ سَيُصِيۡبُ الَّذِيۡنَ كَفَرُوۡا مِنۡهُمۡ عَذَابٌ اَ لِيۡمٌ ٩٠
(૯૦) બદ્.દુ આરબો (એટલે કે ગામડાઓમાં રહેતા આરબો)માં બહાનું બનાવનારા લોકો હાજર થયા કે તેમને પરવાનગી આપવામાં આવે અને તેઓ બેસ્યા રહે, જેમણે અલ્લાહ અને તેના રસૂલથી જૂઠી વાતો બનાવી હતી, હવે તો તેમનામાં જેટલા પણ કાફિરો છે તેમને પીડાકારી સજા પહોંચીને રહેશે.
لَـيۡسَ عَلَى الضُّعَفَآءِ وَلَا عَلَى الۡمَرۡضٰى وَلَا عَلَى الَّذِيۡنَ لَا يَجِدُوۡنَ مَا يُنۡفِقُوۡنَ حَرَجٌ اِذَا نَصَحُوۡا لِلّٰهِ وَ رَسُوۡلِهٖؕ مَا عَلَى الۡمُحۡسِنِيۡنَ مِنۡ سَبِيۡلٍؕ وَاللّٰهُ غَفُوۡرٌ رَّحِيۡمٌۙ ٩١
لَـيۡسَ عَلَى الضُّعَفَآءِ وَلَا عَلَى الۡمَرۡضٰى وَلَا عَلَى الَّذِيۡنَ لَا يَجِدُوۡنَ مَا يُنۡفِقُوۡنَ حَرَجٌ اِذَا نَصَحُوۡا لِلّٰهِ وَ رَسُوۡلِهٖؕ مَا عَلَى الۡمُحۡسِنِيۡنَ مِنۡ سَبِيۡلٍؕ وَاللّٰهُ غَفُوۡرٌ رَّحِيۡمٌۙ ٩١
(૯૧) અશક્તો અને બીમારો ઉપર અને તેમના ઉપર જેઓ ખર્ચ કરવા માટે કશું નથી પામતા, કોઈ ગુનોહ નથી, જ્યાં સુધી તેઓ અલ્લાહ અને તેના રસૂલનું ભલું ચાહનારા હોય, આવા નેક લોકો પર કોઈ માર્ગ નથી, અને અલ્લાહ દરગુજર કરનાર અને દયાળુ છે.[1]
[1] આ આયતમાં તે લોકોનું વર્ણન છે જેઓ ખરેખર મજબૂર હતા અને તેમનું કારણ પણ સ્પષ્ટ હતું જેમકે (1) મજબૂર અને કમજોર એટલે કે વૃધ્ધ, આંધળા અને લંગડા વગેરે મજબૂરીના દાયરામાં આવે છે કેટલાકે રોગીઓને પણ સામેલ કર્યા છે. (2) બીમારો (3) જેમના પાસે જિહાદનો ખર્ચ ઉઠાવવાની તાકાત ન હતી અને બૈતુલમાલમાં પણ તેમનો ખર્ચ ઉઠાવવાની તાકાત ન હતી, અલ્લાહ અને તેના રસૂલ (ﷺ) ના હકથી આશય છે જિહાદની તેમના દિલોમાં તડપ, મુજાહિદ્દીન (જિહાદના સિપાહી) થી મોહબ્બત રાખે છે અને અલ્લાહ અને તેના રસૂલ (ﷺ) ના હુકમોનું પાલન કરે છે આવા પરોપકારીઓ જો જિહાદમાં સામેલ થવાને લાયક ન હોય તો તેમના પર કોઈ ગુનોહ નથી.
وَّلَا عَلَى الَّذِيۡنَ اِذَا مَاۤ اَتَوۡكَ لِتَحۡمِلَهُمۡ قُلۡتَ لَاۤ اَجِدُ مَاۤ اَحۡمِلُكُمۡ عَلَيۡهِ تَوَلَّوْا وَّاَعۡيُنُهُمۡ تَفِيۡضُ مِنَ الدَّمۡعِ حَزَنًا اَلَّا يَجِدُوۡا مَا يُنۡفِقُوۡنَؕ ٩٢
وَّلَا عَلَى الَّذِيۡنَ اِذَا مَاۤ اَتَوۡكَ لِتَحۡمِلَهُمۡ قُلۡتَ لَاۤ اَجِدُ مَاۤ اَحۡمِلُكُمۡ عَلَيۡهِ تَوَلَّوْا وَّاَعۡيُنُهُمۡ تَفِيۡضُ مِنَ الدَّمۡعِ حَزَنًا اَلَّا يَجِدُوۡا مَا يُنۡفِقُوۡنَؕ ٩٢
(૯૨) અને ન તેમના ઉપર જે તમારા પાસે આવે છે કે તમે તેમના માટે સવારીની સગવડ કરી આપો તો તમે જવાબ આપો છો કે હું તમારા માટે કોઈ સવારી નથી ધરાવતો તો તેઓ દુઃખથી આંસુ વહાવીને પાછા ફરે છે કે તેમના પાસે ખર્ચ કરવા માટે કશું જ નથી.[1]
[1] આ મુસલમાનોના તે જૂથનું વર્ણન છે જેમના પાસે પોતાની સવારી પણ ન હતી અને નબી (ﷺ) એ પણ તેમને સવારી અપાવવા માટે લાચારી જાહેર કરી જેના પર તેમને એટલું દુઃખ થયું કે આંખોમાંથી આંસુ ટપકી પડ્યા, એટલે કે કોઈ લાલચ વગર મુસલમાન જે કોઈ પણ રીતે માન્ય કારણ રાખતા હતા, અલ્લાહ તઆલા જે દરેક છૂપી અને જાહેર વાતોને જાણવાવાળો છે તેણે આવા લોકોને જિહાદથી અલગ કરી દીધા, બલ્કે હદીસમાં આવે છે નબી (ﷺ) એ તો મજબૂર લોકો વિશે જિહાદમાં સામેલ લોકોને કરમાવ્યું, “તમારા પાછળ મદીનામાં કેટલાક લોકો એવા પણ છે કે તમે જે ઘાટી પાર કરો છો, અને જે રસ્તા પર ચાલો છો, તમારા સાથે તેઓ બદલો મેળવવામાં બરાબરના સામેલ છે.'' સહાબા કિરામે પૂછ્યું, “આ કેવી રીતે હોઈ શકે, જયારે કે તેઓ મદીનામાં બેઠા છે ?'', આપ (ﷺ) એ ફરમાવ્યું, “حَبَسَهُمُ الْعُذْرُ ” “તેમને ત્યાં કોઈ કારણે રોકી દીધા છે” (સહીહ બુખારી, કિતાબુલ જિહાદ અને સહીહ મુસ્લિમ-1518)
اِنَّمَا السَّبِيۡلُ عَلَى الَّذِيۡنَ يَسۡتَاْذِنُوۡنَكَ وَهُمۡ اَغۡنِيَآءُۚ رَضُوۡا بِاَنۡ يَّكُوۡنُوۡا مَعَ الۡخَـوَالِفِۙ وَطَبَعَ اللّٰهُ عَلٰى قُلُوۡبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَعۡلَمُوۡنَ ٩٣
اِنَّمَا السَّبِيۡلُ عَلَى الَّذِيۡنَ يَسۡتَاْذِنُوۡنَكَ وَهُمۡ اَغۡنِيَآءُۚ رَضُوۡا بِاَنۡ يَّكُوۡنُوۡا مَعَ الۡخَـوَالِفِۙ وَطَبَعَ اللّٰهُ عَلٰى قُلُوۡبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَعۡلَمُوۡنَ ٩٣
(૯૩) બેશક તેમના પર આરોપ છે કે જેઓ માલદાર રહીને પણ તમારાથી પરવાનગી માગે છે, તેઓ સ્ત્રીઓ પાસે રહી જવા પર ખુશ છે અને અલ્લાહે તેમના દિલો પર મહોર મારી દીધી છે, જેના કારણે તેઓ અજાણ થઈ ગયા છે.[1]
[1] આ લોકો પાખંડી છે જેમનું વર્ણન આયત-86-87 માં આવી ગયુ, અહિંયા ફરીથી તેમનું વર્ણન કોઈ લાલચ વગર મુસલમાનોની સરખામણીમાં થયું છે.
۞ يَعۡتَذِرُوۡنَ اِلَيۡكُمۡ اِذَا رَجَعۡتُمۡ اِلَيۡهِمۡ ؕ قُلْ لَّا تَعۡتَذِرُوۡا لَنۡ نُّـؤۡمِنَ لَـكُمۡ قَدۡ نَـبَّاَنَا اللّٰهُ مِنۡ اَخۡبَارِكُمۡ ؕ وَ سَيَرَى اللّٰهُ عَمَلَـكُمۡ وَرَسُوۡلُهٗ ثُمَّ تُرَدُّوۡنَ اِلٰى عٰلِمِ الۡغَيۡبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمۡ بِمَا كُنۡتُمۡ تَعۡمَلُوۡنَ ٩٤
۞ يَعۡتَذِرُوۡنَ اِلَيۡكُمۡ اِذَا رَجَعۡتُمۡ اِلَيۡهِمۡ ؕ قُلْ لَّا تَعۡتَذِرُوۡا لَنۡ نُّـؤۡمِنَ لَـكُمۡ قَدۡ نَـبَّاَنَا اللّٰهُ مِنۡ اَخۡبَارِكُمۡ ؕ وَ سَيَرَى اللّٰهُ عَمَلَـكُمۡ وَرَسُوۡلُهٗ ثُمَّ تُرَدُّوۡنَ اِلٰى عٰلِمِ الۡغَيۡبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمۡ بِمَا كُنۡتُمۡ تَعۡمَلُوۡنَ ٩٤
(૯૪) તેઓ તમારાથી બહાના બનાવશે જયારે તમે તેમના પાસે જશો, (હે નબી!) કહી દો કે, “બહાના ન બનાવો, અમે તમારૂં યકીન નહિ કરીએ, અલ્લાહે અમને તમારા કરતૂતોથી બાખબર કરી દીધા છે અને અલ્લાહ તથા તેના રસૂલ તમારા કર્મો જોઈ લેશે પછી તમે પરોક્ષ(ગૈબ) અને પ્રત્યક્ષ (હાજર)ના જાણનારા તરફ પાછા ફેરવવામાં આવશો. પછી તે તમને બતાવી દેશે જે તમે કરતા રહ્યા.
سَيَحۡلِفُوۡنَ بِاللّٰهِ لَـكُمۡ اِذَا انْقَلَبۡتُمۡ اِلَيۡهِمۡ لِتُعۡرِضُوۡا عَنۡهُمۡؕ فَاَعۡرِضُوۡا عَنۡهُمۡؕ اِنَّهُمۡ رِجۡسٌ وَّمَاۡوٰٮهُمۡ جَهَـنَّمُۚ جَزَآءًۢ بِمَا كَانُوۡا يَكۡسِبُوۡنَ ٩٥
سَيَحۡلِفُوۡنَ بِاللّٰهِ لَـكُمۡ اِذَا انْقَلَبۡتُمۡ اِلَيۡهِمۡ لِتُعۡرِضُوۡا عَنۡهُمۡؕ فَاَعۡرِضُوۡا عَنۡهُمۡؕ اِنَّهُمۡ رِجۡسٌ وَّمَاۡوٰٮهُمۡ جَهَـنَّمُۚ جَزَآءًۢ بِمَا كَانُوۡا يَكۡسِبُوۡنَ ٩٥
(૯૫) હાં, તેઓ તમારા સામે અલ્લાહની કસમો ખાશે જ્યારે તમે તેમના પાસે પાછા જશો, જેથી તમે તેમને તેમની હાલત પર છોડી દો, છેવટે તમે તેમને તેમની સ્થિતિ પર છોડી દો, ચોક્કસ તેઓ ખૂબ અપવિત્ર છે અને તેમનું ઠેકાણું જહન્નમ છે, તેમના કરતૂતોના બદલામાં જે તેઓ કર્યા કરતા હતા.
يَحۡلِفُوۡنَ لَـكُمۡ لِتَرۡضَوۡا عَنۡهُمۡۚ فَاِنۡ تَرۡضَوۡا عَنۡهُمۡ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يَرۡضٰى عَنِ الۡقَوۡمِ الۡفٰسِقِيۡنَ ٩٦
يَحۡلِفُوۡنَ لَـكُمۡ لِتَرۡضَوۡا عَنۡهُمۡۚ فَاِنۡ تَرۡضَوۡا عَنۡهُمۡ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يَرۡضٰى عَنِ الۡقَوۡمِ الۡفٰسِقِيۡنَ ٩٦
(૯૬) આ લોકો તમારા પાસે એટલા માટે કસમ ખાય છે કે તમે તેમનાથી ખુશ થઈ જાઓ, તો જો તમે તેમનાથી ખુશ થઈ પણ જાઓ તો અલ્લાહ આવા અવજ્ઞાકારીઓથી ખુશ થતો નથી.[1]
[1] આ ત્રણ આયતોમાં તે મુનાફિકોનું વર્ણન છે જેઓ તબૂકની લડાઈના સમયે મુસલમાનો સાથે ગયા ન હતા. નબી (ﷺ) અને મુસલમાનોના સલામત પાછા આવવા પર પોતાના બહાના રજૂ કરી તેમની નજરોમાં વફાદાર બનવા ચાહતા હતા.
اَلۡاَعۡرَابُ اَشَدُّ كُفۡرًا وَّ نِفَاقًا وَّاَجۡدَرُ اَلَّا يَعۡلَمُوۡا حُدُوۡدَ مَاۤ اَنۡزَلَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوۡلِهٖؕ وَاللّٰهُ عَلِيۡمٌ حَكِيۡمٌ ٩٧
اَلۡاَعۡرَابُ اَشَدُّ كُفۡرًا وَّ نِفَاقًا وَّاَجۡدَرُ اَلَّا يَعۡلَمُوۡا حُدُوۡدَ مَاۤ اَنۡزَلَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوۡلِهٖؕ وَاللّٰهُ عَلِيۡمٌ حَكِيۡمٌ ٩٧
(૯૭) બદ્.દુ આરબો કુફ્ર અને દંભમાં ઘણા સખત છે અને તેમને એવું જ જોઈએ છે કે તેમને આ હુકમોની ખબર ન હોય જેને અલ્લાહે પોતાના રસૂલ ઉપર ઉતાર્યા છે, અને અલ્લાહ મોટો ઈલ્મવાળો હિકમતવાળો છે.
وَمِنَ الۡاَعۡرَابِ مَنۡ يَّتَّخِذُ مَا يُنۡفِقُ مَغۡرَمًا وَّيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَآٮِٕرَؕ عَلَيۡهِمۡ دَآٮِٕرَةُ السَّوۡءِؕ وَاللّٰهُ سَمِيۡعٌ عَلِيۡمٌ ٩٨
وَمِنَ الۡاَعۡرَابِ مَنۡ يَّتَّخِذُ مَا يُنۡفِقُ مَغۡرَمًا وَّيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَآٮِٕرَؕ عَلَيۡهِمۡ دَآٮِٕرَةُ السَّوۡءِؕ وَاللّٰهُ سَمِيۡعٌ عَلِيۡمٌ ٩٨
(૯૮) અને તે બદ્.દુ આરબોમાંથી કેટલાક એવા છે કે જે કંઈ ખર્ચ કરે છે તેને સજા સમજે છે, અને મુસલમાનોના માટે બૂરા દિવસોની રાહ જોઈ રહ્યા છે, બૂરો સમય તેમના ઉપર જ પડવાનો છે, અને અલ્લાહ બધું જ સાંભળે અને જાણે છે.
وَمِنَ الۡاَعۡرَابِ مَنۡ يُّؤۡمِنُ بِاللّٰهِ وَالۡيَوۡمِ الۡاٰخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنۡفِقُ قُرُبٰتٍ عِنۡدَ اللّٰهِ وَصَلَوٰتِ الرَّسُوۡلِؕ اَلَاۤ اِنَّهَا قُرۡبَةٌ لَّهُمۡؕ سَيُدۡخِلُهُمُ اللّٰهُ فِىۡ رَحۡمَتِهٖ ؕ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوۡرٌ رَّحِيۡمٌ ٩٩ع
وَمِنَ الۡاَعۡرَابِ مَنۡ يُّؤۡمِنُ بِاللّٰهِ وَالۡيَوۡمِ الۡاٰخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنۡفِقُ قُرُبٰتٍ عِنۡدَ اللّٰهِ وَصَلَوٰتِ الرَّسُوۡلِؕ اَلَاۤ اِنَّهَا قُرۡبَةٌ لَّهُمۡؕ سَيُدۡخِلُهُمُ اللّٰهُ فِىۡ رَحۡمَتِهٖ ؕ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوۡرٌ رَّحِيۡمٌ ٩٩ع
(૯૯) અને કેટલાક બદ્.દુ આરબોમાં એવા પણ છે જેઓ અલ્લાહ પર અને કયામતના દિવસ પર ઈમાન રાખે છે અને જે કંઈ ખર્ચ કરે છે તેને અલ્લાહની નિકટતા અને રસૂલની દુઆઓનું માધ્યમ બનાવે છે,[1] યાદ રાખો તેમનું આ ખર્ચ કરવું બેશક તેમના માટે નિકટતા પ્રાપ્ત કરવાનું માધ્યમ છે, તેમને અલ્લાહ જરૂર પોતાની રહમત (દયા)માં દાખલ કરશે, અલ્લાહ ઘણો માફ કરનાર અને દયાળુ છે. (ع-૧૨)
[1] આ અરબ બદ્.દુઓનો બીજો પ્રકાર છે જેમને અલ્લાહે શહેરી વિસ્તારથી દૂર રહેવા છતાં અલ્લાહ અને આખિરતના દિવસ પર ઈમાન લાવવાની ખુશનસીબી પ્રદાન કરી, અને આ ઈમાનને કારણે તેમનાથી તે અજ્ઞાનતા પણ દૂર કરી દીધી જે ગામડાની જિંદગીમાં જોવા મળે છે એટલા માટે તેઓ અલ્લાહના માર્ગમાં ખર્ચ કરેલ માલને સજા સમજવાના બદલે અલ્લાહની નિકટતા અને રસૂલ (ﷺ) ની દુઆ પ્રાપ્ત કરવાનું માધ્યમ સમજતા હતા.
Page updated
Google Sites
Report abuse