Surah Al-Baqarah
સૂરહ અલ-બકરહ
Embedded Files
નીચે આપેલી આયતોની તિલાવત સાંભળવા માટે Play બટન પર ક્લિક કરો.
يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡۤا اِذَا تَدَايَنۡتُمۡ بِدَيۡنٍ اِلٰٓى اَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكۡتُبُوۡهُ ؕ وَلۡيَكۡتُب بَّيۡنَكُمۡ كَاتِبٌۢ بِالۡعَدۡلِ ࣕ وَلَا يَاۡبَ كَاتِبٌ اَنۡ يَّكۡتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّٰهُ فَلۡيَكۡتُبۡ ۚ وَلۡيُمۡلِلِ الَّذِىۡ عَلَيۡهِ الۡحَـقُّ وَلۡيَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهٗ وَلَا يَبۡخَسۡ مِنۡهُ شَيۡـــًٔا ؕ فَاِنۡ كَانَ الَّذِىۡ عَلَيۡهِ الۡحَـقُّ سَفِيۡهًا اَوۡ ضَعِيۡفًا اَوۡ لَا يَسۡتَطِيۡعُ اَنۡ يُّمِلَّ هُوَ فَلۡيُمۡلِلۡ وَلِيُّهٗ بِالۡعَدۡلِؕ وَاسۡتَشۡهِدُوۡا شَهِيۡدَيۡنِ مِنۡ رِّجَالِكُمۡۚ فَاِنۡ لَّمۡ يَكُوۡنَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٌ وَّامۡرَاَتٰنِ مِمَّنۡ تَرۡضَوۡنَ مِنَ الشُّهَدَآءِ اَنۡ تَضِلَّ اِحۡدٰٮهُمَا فَتُذَكِّرَ اِحۡدٰٮهُمَا الۡاُخۡرٰىؕ وَ لَا يَاۡبَ الشُّهَدَآءُ اِذَا مَا دُعُوۡا ؕ وَلَا تَسۡـــَٔمُوۡۤا اَنۡ تَكۡتُبُوۡهُ صَغِيۡرًا اَوۡ كَبِيۡرًا اِلٰٓى اَجَلِهٖؕ ذٰ لِكُمۡ اَقۡسَطُ عِنۡدَ اللّٰهِ وَاَقۡوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَاَدۡنٰۤى اَلَّا تَرۡتَابُوۡٓا اِلَّاۤ اَنۡ تَكُوۡنَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيۡرُوۡنَهَا بَيۡنَكُمۡ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ اَلَّا تَكۡتُبُوۡهَا ؕ وَاَشۡهِدُوۡۤا اِذَا تَبَايَعۡتُمۡ ࣕ وَلَا يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَّلَا شَهِيۡدٌ ؕ٥ وَاِنۡ تَفۡعَلُوۡا فَاِنَّهٗ فُسُوۡقٌ ۢ بِكُمۡ ؕ وَ اتَّقُوا اللّٰهَ ؕ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّٰهُ ؕ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَىۡءٍ عَلِيۡمٌ ٢٨٢
يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡۤا اِذَا تَدَايَنۡتُمۡ بِدَيۡنٍ اِلٰٓى اَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكۡتُبُوۡهُ ؕ وَلۡيَكۡتُب بَّيۡنَكُمۡ كَاتِبٌۢ بِالۡعَدۡلِ ࣕ وَلَا يَاۡبَ كَاتِبٌ اَنۡ يَّكۡتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّٰهُ فَلۡيَكۡتُبۡ ۚ وَلۡيُمۡلِلِ الَّذِىۡ عَلَيۡهِ الۡحَـقُّ وَلۡيَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهٗ وَلَا يَبۡخَسۡ مِنۡهُ شَيۡـــًٔا ؕ فَاِنۡ كَانَ الَّذِىۡ عَلَيۡهِ الۡحَـقُّ سَفِيۡهًا اَوۡ ضَعِيۡفًا اَوۡ لَا يَسۡتَطِيۡعُ اَنۡ يُّمِلَّ هُوَ فَلۡيُمۡلِلۡ وَلِيُّهٗ بِالۡعَدۡلِؕ وَاسۡتَشۡهِدُوۡا شَهِيۡدَيۡنِ مِنۡ رِّجَالِكُمۡۚ فَاِنۡ لَّمۡ يَكُوۡنَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٌ وَّامۡرَاَتٰنِ مِمَّنۡ تَرۡضَوۡنَ مِنَ الشُّهَدَآءِ اَنۡ تَضِلَّ اِحۡدٰٮهُمَا فَتُذَكِّرَ اِحۡدٰٮهُمَا الۡاُخۡرٰىؕ وَ لَا يَاۡبَ الشُّهَدَآءُ اِذَا مَا دُعُوۡا ؕ وَلَا تَسۡـــَٔمُوۡۤا اَنۡ تَكۡتُبُوۡهُ صَغِيۡرًا اَوۡ كَبِيۡرًا اِلٰٓى اَجَلِهٖؕ ذٰ لِكُمۡ اَقۡسَطُ عِنۡدَ اللّٰهِ وَاَقۡوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَاَدۡنٰۤى اَلَّا تَرۡتَابُوۡٓا اِلَّاۤ اَنۡ تَكُوۡنَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيۡرُوۡنَهَا بَيۡنَكُمۡ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ اَلَّا تَكۡتُبُوۡهَا ؕ وَاَشۡهِدُوۡۤا اِذَا تَبَايَعۡتُمۡ ࣕ وَلَا يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَّلَا شَهِيۡدٌ ؕ٥ وَاِنۡ تَفۡعَلُوۡا فَاِنَّهٗ فُسُوۡقٌ ۢ بِكُمۡ ؕ وَ اتَّقُوا اللّٰهَ ؕ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّٰهُ ؕ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَىۡءٍ عَلِيۡمٌ ٢٨٢
(૨૮૨) હે ઈમાનવાળાઓ! જયારે તમે પરસ્પર ચોક્કસ મુદ્દતના માટે એકબીજાથી ઉધારનું લેવડ-દેવડ કરો તો લખી લો અને લખનારને જોઈએ કે પરસ્પરનો મામલો ન્યાયની સાથે લખે, લખનારને જોઈએ કે લખવાથી ઈન્કાર ન કરે, જેવું અલ્લાહ (તઆલા)એ તેને શિખવ્યું છે તેવી જ રીતે તેણે પણ લખી દેવું જોઈએ અને જેના પર હક હોય તે લખાવે અને પોતાના અલ્લાહ (તઆલા)થી ડરે જે તેનો રબ છે અને હકોમાંથી કશું ઘટાડે નહિં, હા જે માણસ પર હકો હોય અને તે અજ્ઞાનિ હોય અથવા કમજોર હોય અથવા લખવાની શક્તિ ન ધરાવતો હોય, તો તેનો વાલી ન્યાયની સાથે લખાવી દે અને પોતાનામાંથી બે પુરૂષોને સાક્ષી રાખી લો, જો બે પુરૂષો ન હોય તો એક પુરૂષ અને બે સ્ત્રીઓ જેને તમે સાક્ષી માટે પસંદ કરી લો, જેથી એકની ભૂલચૂકને બીજી યાદ અપાવી દે.[154] અને સાક્ષીઓને જોઈએ કે તેમને જ્યારે બોલાવવામાં આવે તો ઈન્કાર ન કરે, અને કરજને જેની મુદ્દત ચોક્કસ છે ભલે નાનું હોય કે મોટું લખવામાં સુસ્તી ન કરો, અલ્લાહ (તઆલા) ની નજીક આ વાત ઘણી ન્યાયવાળી છે. અને સાક્ષીને ઠીક રાખવાવાળી અને શંકાથી પણ વધારે બચાવવાવાળી છે.[155] અને એ વાત અલગ છે કે તે મામલો રોકડ વેપારના સ્વરૂપમાં હોય જે પરસ્પર લેવડ-દેવડ કરો છો તમારા પર તેને ન લખવામાં કોઈ ગુનોહ તથી. ખરીદ-વેચાણ વખતે પણ સાક્ષી નક્કી કરી લો, અને (યાદ રાખો) ન તો લખવાવાળાને નુકશાન પહોંચાડવામાં આવે અને ન સાક્ષીને[156] અને જો તમે આવું કરો તો આ તમારી ખુલી નાફરમાની છે. અલ્લાહ (તઆલા)થી ડરો, અલ્લાહ (તઆલા) તમને નસીહત આપી રહ્યો છે અને અલ્લાહ (તઆલા) બધુ જ જાણનાર છે.
[154] આ એક પુરૂષ સામે બે સ્ત્રીઓને નક્કી કરવાની શ્રેષ્ઠતા અને અકલમંદી છે, અથવા સ્ત્રી અકલ અને યાદ રાખવામાં પુરૂષથી કમજોર છે (જેવું કે સહીહ મુસ્લિમની એક હદીસમાં સ્ત્રીને કમઅકલ કહેવામાં આવી છે.) આ સ્ત્રીના હકોનું હનન અને બેઈઝ્ઝતીનું સબૂત નથી (જેવું કે કેટલાક લોકો કહે છે) પરંતુ તેની પ્રાકૃતિક કમજોરીનું વર્ણન છે જે અલ્લાહ તઆલાના ઈલ્મ અને મરજી પર આધારિત છે. ઘમંડના કારણે કોઈ તેને કબૂલ ન કરે એ બીજી વાત છે પરંતુ હકીકત અને ઘટનાઓના આધાર પર તેનું ખંડન નથી કરી શકાતું .
[155] લખવાનો ફાયદો છે કે તેમાં ન્યાયની માગણી પૂરી થશે. સાક્ષી પણ સાચી હશે (કે સાક્ષીના હાજર ન હોવા અથવા મૃત્યુ પછી તેમણે લખેલો લેખ સાક્ષી બની જશે) અને કોઈ પણ પ્રકારની શંકાથી બંને પક્ષ સુરક્ષિત રહેશે, કેમ કે શંકાની સ્થિતિમાં લેખ જોઈ લેવાથી શંકા દૂર કરી દેવાશે.
[156] તેઓને નુકશાન પહોંચાડવાથી આશય એ છે કે ઘણા દૂરથી તેમને બોલાવવામાં આવે, જેનાથી તેમની વસ્તતામાં અડચણ અને વેપારમાં નુકશાન થાય અથવા તેમને જૂઠી વાત લખવા અથવા તેના સાક્ષી બનવા પર મજબૂર કરવામાં આવે.
[155] લખવાનો ફાયદો છે કે તેમાં ન્યાયની માગણી પૂરી થશે. સાક્ષી પણ સાચી હશે (કે સાક્ષીના હાજર ન હોવા અથવા મૃત્યુ પછી તેમણે લખેલો લેખ સાક્ષી બની જશે) અને કોઈ પણ પ્રકારની શંકાથી બંને પક્ષ સુરક્ષિત રહેશે, કેમ કે શંકાની સ્થિતિમાં લેખ જોઈ લેવાથી શંકા દૂર કરી દેવાશે.
[156] તેઓને નુકશાન પહોંચાડવાથી આશય એ છે કે ઘણા દૂરથી તેમને બોલાવવામાં આવે, જેનાથી તેમની વસ્તતામાં અડચણ અને વેપારમાં નુકશાન થાય અથવા તેમને જૂઠી વાત લખવા અથવા તેના સાક્ષી બનવા પર મજબૂર કરવામાં આવે.
وَاِنۡ كُنۡتُمۡ عَلٰى سَفَرٍ وَّلَمۡ تَجِدُوۡا كَاتِبًا فَرِهٰنٌ مَّقۡبُوۡضَةٌ ؕ فَاِنۡ اَمِنَ بَعۡضُكُمۡ بَعۡضًا فَلۡيُؤَدِّ الَّذِى اؤۡتُمِنَ اَمَانَـتَهٗ وَلۡيَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهٗؕ وَلَا تَكۡتُمُوا الشَّهَادَةَ ؕ وَمَنۡ يَّكۡتُمۡهَا فَاِنَّهٗۤ اٰثِمٌ قَلۡبُهٗؕ وَ اللّٰهُ بِمَا تَعۡمَلُوۡنَ عَلِيۡمٌ ٢٨٣ع
وَاِنۡ كُنۡتُمۡ عَلٰى سَفَرٍ وَّلَمۡ تَجِدُوۡا كَاتِبًا فَرِهٰنٌ مَّقۡبُوۡضَةٌ ؕ فَاِنۡ اَمِنَ بَعۡضُكُمۡ بَعۡضًا فَلۡيُؤَدِّ الَّذِى اؤۡتُمِنَ اَمَانَـتَهٗ وَلۡيَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهٗؕ وَلَا تَكۡتُمُوا الشَّهَادَةَ ؕ وَمَنۡ يَّكۡتُمۡهَا فَاِنَّهٗۤ اٰثِمٌ قَلۡبُهٗؕ وَ اللّٰهُ بِمَا تَعۡمَلُوۡنَ عَلِيۡمٌ ٢٨٣ع
(૨૮૩) અને જો તમે મુસાફરીમાં હોવ અને લખવાવાળો ન મળે તો ગિરવે પોતાની પાસે રાખી લો, અને જો પરસ્પર એકબીજા પર વિશ્વાસ હોય, તો જેને અમાનત આપવામાં આવી છે તે તેને આપી દે, અને અલ્લાહ (તઆલા)થી ડરતો રહે જે તેનો રબ[157] છે અને સાક્ષીને ન છુપાવો અને જે તેને છુપાવે તે મનનો પાપી છે,[158] અને જે કંઈ તમે કરો છો તેને અલ્લાહ સારી રીતે જાણે છે.
[157] જો એકબીજા પર ભરોસો હોય તો ગિરવે રાખ્યા વગર પણ કરજનો સોદો કરી શકો છો અમાનતથી આશય અહીંયા કરજ છે. અલ્લાહથી ડરતા ડરતા તેને જાઈઝ તરીકાથી ચૂકવી દો.
[158] સાક્ષીને છુપાવવું ઘણો મોટો ગુનોહ છે, એટલા માટે તેની ઘણી બુરાઈ કુરઆન અને હદીસમાં કરવામાં આવી છે એટલા માટે કે સાચી સાક્ષીનું ઘણું મહત્વ પણ છે. સહી મુસ્લિમની હદીસ છે કે નબી (ﷺ) એ ફરમાવ્યું, (ألا أخبركم بخير الشهداء؟ الذي يأتي بشهداته قبل أن يسأل ) “તે સૌથી સારો સાક્ષી છે, જે વગર સાક્ષીની માંગે પોતે સાક્ષી માટે હાજર થઈ જાય.” (સહીહ મુસ્લિમ)
[158] સાક્ષીને છુપાવવું ઘણો મોટો ગુનોહ છે, એટલા માટે તેની ઘણી બુરાઈ કુરઆન અને હદીસમાં કરવામાં આવી છે એટલા માટે કે સાચી સાક્ષીનું ઘણું મહત્વ પણ છે. સહી મુસ્લિમની હદીસ છે કે નબી (ﷺ) એ ફરમાવ્યું, (ألا أخبركم بخير الشهداء؟ الذي يأتي بشهداته قبل أن يسأل ) “તે સૌથી સારો સાક્ષી છે, જે વગર સાક્ષીની માંગે પોતે સાક્ષી માટે હાજર થઈ જાય.” (સહીહ મુસ્લિમ)
Page updated
Google Sites
Report abuse