Embedded Files
يٰۤاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٌ مِّنۡ قَوۡمٍ عَسٰٓى اَنۡ يَّكُوۡنُوۡا خَيۡرًا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٌ مِّنۡ نِّسَآءٍ عَسٰٓى اَنۡ يَّكُنَّ خَيۡرًا مِّنۡهُنَّۚ وَلَا تَلۡمِزُوۡۤا اَنۡفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُوۡا بِالۡاَلۡقَابِؕ بِئۡسَ الِاسۡمُ الۡفُسُوۡقُ بَعۡدَ الۡاِيۡمَانِ ۚ وَمَنۡ لَّمۡ يَتُبۡ فَاُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوۡنَ ١١
يٰۤاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٌ مِّنۡ قَوۡمٍ عَسٰٓى اَنۡ يَّكُوۡنُوۡا خَيۡرًا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٌ مِّنۡ نِّسَآءٍ عَسٰٓى اَنۡ يَّكُنَّ خَيۡرًا مِّنۡهُنَّۚ وَلَا تَلۡمِزُوۡۤا اَنۡفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُوۡا بِالۡاَلۡقَابِؕ بِئۡسَ الِاسۡمُ الۡفُسُوۡقُ بَعۡدَ الۡاِيۡمَانِ ۚ وَمَنۡ لَّمۡ يَتُبۡ فَاُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوۡنَ ١١
(૧૧) હે ઈમાનવાળાઓ! ન પુરૂષો બીજા પુરૂષોનો મજાક ઉડાવે, શક્ય છે કે તેઓ તેમનાથી સારા હોય,[1] અને ન સ્ત્રીઓ બીજી સ્ત્રીઓનો મજાક ઉડાવે, શક્ય છે કે તેઓ તેમનાથી સારી હોય, અને પરસ્પર એકબીજા પર આરોપ ન લગાવો અને ન કોઈને બૂરો લકબ આપો, ઈમાન પછી ફિસ્ક (બૂરો શબ્દ) બૂરું નામ છે,[2] અને જો માફી ન માંગે તો તેઓ જ જાલિમ છે.
[1] એક વ્યક્તિ બીજા વ્યક્તિનો મજાક ત્યારે ઉડાવે છે જયારે તે પોતાને બીજાથી સારો અને બીજાને ઊતરતો સમજે છે જ્યારે કે અલ્લાહના સામે કર્મો અને ઈમાનમાં કોણ શ્રેષ્ઠ છે અને કોણ નથી, આને ફક્ત અલ્લાહ જ જાણે છે, એટલા માટે પોતાને સારો અને બીજાને ઊતરતી કક્ષાનો સમજવાનું કોઈ ઔચિત્ય જ નથી. આ આયતમાં તેનાથી રોકી દેવામાં આવ્યા છે.
[2] એટલે કે તામ બગાડીને અથવા બૂરા નામ રાખીને બોલાવવા અથવા ઈસ્લામ લાવવા અને તૌબા કરી લીધા બાદ તેને પહેલાના ધર્મ અથવા ગુનાહ સાથે સંબંધિત કરવું, જેમ કે હે કાફિર, હે વ્યભિચારી, હે શરાબી વગેરે બૂરા કામ છે. હાં, કેટલાક નામો જે ખાસ ગુણોના કારણે હોય જે કોઈના માટે મશહુર થઈ જાય અને તે આના પર પોતાના મનમાં દુઃખી ન થાય એવા નામો આનાથી અલગ છે, જેમકે લંગડો હોવાના કારણે તેનું નામ લંગડો પડી જાય, કાળા રંગને કારણે કાલિયા અથવા કાલૂ મશહૂર થઈ જાય વગેરે. (કુર્તબી)
[2] એટલે કે તામ બગાડીને અથવા બૂરા નામ રાખીને બોલાવવા અથવા ઈસ્લામ લાવવા અને તૌબા કરી લીધા બાદ તેને પહેલાના ધર્મ અથવા ગુનાહ સાથે સંબંધિત કરવું, જેમ કે હે કાફિર, હે વ્યભિચારી, હે શરાબી વગેરે બૂરા કામ છે. હાં, કેટલાક નામો જે ખાસ ગુણોના કારણે હોય જે કોઈના માટે મશહુર થઈ જાય અને તે આના પર પોતાના મનમાં દુઃખી ન થાય એવા નામો આનાથી અલગ છે, જેમકે લંગડો હોવાના કારણે તેનું નામ લંગડો પડી જાય, કાળા રંગને કારણે કાલિયા અથવા કાલૂ મશહૂર થઈ જાય વગેરે. (કુર્તબી)
يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوا اجۡتَنِبُوۡا كَثِيۡرًا مِّنَ الظَّنِّ اِنَّ بَعۡضَ الظَّنِّ اِثۡمٌ وَّلَا تَجَسَّسُوۡا وَلَا يَغۡتَبْ بَّعۡضُكُمۡ بَعۡضًا ؕ اَ يُحِبُّ اَحَدُكُمۡ اَنۡ يَّاۡكُلَ لَحۡمَ اَخِيۡهِ مَيۡتًا فَكَرِهۡتُمُوۡهُ ؕ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ اِنَّ اللّٰهَ تَوَّابٌ رَّحِيۡمٌ ١٢
يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوا اجۡتَنِبُوۡا كَثِيۡرًا مِّنَ الظَّنِّ اِنَّ بَعۡضَ الظَّنِّ اِثۡمٌ وَّلَا تَجَسَّسُوۡا وَلَا يَغۡتَبْ بَّعۡضُكُمۡ بَعۡضًا ؕ اَ يُحِبُّ اَحَدُكُمۡ اَنۡ يَّاۡكُلَ لَحۡمَ اَخِيۡهِ مَيۡتًا فَكَرِهۡتُمُوۡهُ ؕ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ اِنَّ اللّٰهَ تَوَّابٌ رَّحِيۡمٌ ١٢
(૧૨) હે ઈમાનવાળાઓ ! બહુ અનુમાન કરવાથી બચો, વિશ્વાસ રાખો કે કેટલાક અનુમાનો ગુનાહ છે,[1] અને ભેદ ન શોધ્યા કરો,[2] અને ન તમારામાંથી કોઈ કોઈની ગીબત (પીઠ પાછળ નિંદા) કરે,[3] શું તમારામાંથી કોઈપણ પોતાના મરેલા ભાઈનું માંસ ખાવાને સારુ સમજે છે ? તમને તેનાથી નફરત હશે,[4] અને અલ્લાહથી ડરતા રહો, બેશક અલ્લાહ (તઆલા) તૌબા કબૂલ કરનાર અને દયાળુ છે.
[1] (ظَنَّ) (જનન) નો અર્થ છે અનુમાન કરવું. એટલે કે પરહેઝગારો અને નેક લોકોના વિશે એવું અનુમાન કરવું જે સાચું ન હોય અને આરોપના દાયરામાં આવતું હોય, એટલા માટે તેનો અનુવાદ ખરાબ અનુમાન કર્યુ છે આને હદીસમાં (أَكْذَبُ الْحَدِيثِ) (સૌથી મોટુ જૂઠ) કહીને આનાથી બચવા પર ભાર મૂક્યો છે.
[2] એટલે કે એવી શોધમાં રહેવું કે કોઈ બૂરાઈ મળી જાય જેથી તેને બદનામ કરવામાં આવે, આ જિજ્ઞાસા છે જેનાથી રોકી દેવામાં આવ્યા છે, હદીસમાં પણ આનાથી રોકવામાં આવ્યા છે. બલ્કે કહેવામાં આવ્યું છે કે કોઈની બૂરાઈ અથવા ગલતી દેખાય તો તેને છૂપાવો, ન કે લોકોમાં ચર્ચા કરતા ફરો, આજના જમાનામાં સ્વાધીનતા અને આઝાદીની ખૂબ ચર્ચા છે. ઈસ્લામે પણ જાસૂસીથી રોકીને મનુષ્યની આઝાદી અને સ્વાધીનતાને સ્વીકારી છે પરંતુ તે સમય સુધી જ્યાં સુધી બેશરમીના કામ ન કરે અથવા બીજાઓ માટે દુ:ખનું કારણ ન બને.
[3] (غیبت) (ગીબત)નો મતલબ બીજા લોકો સામે કોઈની બૂરાઈઓ અને ગુનાહોની ચર્ચા કરવામાં આવે, જેને તે બૂરું સમજે, જો તેના સાથે એવી વાત જોડી દેવામાં આવે જે તેમાં હોય જ નહિ તો આ આરોપ છે પોતપોતાના સ્થાન પર બંને મોટા ગુનાહો છે.
[4] કોઈ મુસલમાન ભાઈની કોઈના સામે બૂરાઈ કરવી એવું જ છે જાણે કે મરેલા ભાઈનું માંસ ખાવું. મરેલા ભાઈનું માંસ ખાવું કોઈ પસંદ નથી કરતું પરંતુ ગીબત કરવાનું લોકોને ગમે છે.
[2] એટલે કે એવી શોધમાં રહેવું કે કોઈ બૂરાઈ મળી જાય જેથી તેને બદનામ કરવામાં આવે, આ જિજ્ઞાસા છે જેનાથી રોકી દેવામાં આવ્યા છે, હદીસમાં પણ આનાથી રોકવામાં આવ્યા છે. બલ્કે કહેવામાં આવ્યું છે કે કોઈની બૂરાઈ અથવા ગલતી દેખાય તો તેને છૂપાવો, ન કે લોકોમાં ચર્ચા કરતા ફરો, આજના જમાનામાં સ્વાધીનતા અને આઝાદીની ખૂબ ચર્ચા છે. ઈસ્લામે પણ જાસૂસીથી રોકીને મનુષ્યની આઝાદી અને સ્વાધીનતાને સ્વીકારી છે પરંતુ તે સમય સુધી જ્યાં સુધી બેશરમીના કામ ન કરે અથવા બીજાઓ માટે દુ:ખનું કારણ ન બને.
[3] (غیبت) (ગીબત)નો મતલબ બીજા લોકો સામે કોઈની બૂરાઈઓ અને ગુનાહોની ચર્ચા કરવામાં આવે, જેને તે બૂરું સમજે, જો તેના સાથે એવી વાત જોડી દેવામાં આવે જે તેમાં હોય જ નહિ તો આ આરોપ છે પોતપોતાના સ્થાન પર બંને મોટા ગુનાહો છે.
[4] કોઈ મુસલમાન ભાઈની કોઈના સામે બૂરાઈ કરવી એવું જ છે જાણે કે મરેલા ભાઈનું માંસ ખાવું. મરેલા ભાઈનું માંસ ખાવું કોઈ પસંદ નથી કરતું પરંતુ ગીબત કરવાનું લોકોને ગમે છે.
يٰۤاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقۡنٰكُمۡ مِّنۡ ذَكَرٍ وَّاُنۡثٰى وَجَعَلۡنٰكُمۡ شُعُوۡبًا وَّقَبَآٮِٕلَ لِتَعَارَفُوۡا ؕ اِنَّ اَكۡرَمَكُمۡ عِنۡدَ اللّٰهِ اَ تۡقٰٮكُمۡ ؕ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيۡمٌ خَبِيۡرٌ ١٣
يٰۤاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقۡنٰكُمۡ مِّنۡ ذَكَرٍ وَّاُنۡثٰى وَجَعَلۡنٰكُمۡ شُعُوۡبًا وَّقَبَآٮِٕلَ لِتَعَارَفُوۡا ؕ اِنَّ اَكۡرَمَكُمۡ عِنۡدَ اللّٰهِ اَ تۡقٰٮكُمۡ ؕ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيۡمٌ خَبِيۡرٌ ١٣
(૧૩) હે લોકો! અમે તમને એક (જ) પુરૂષ અને સ્ત્રીમાંથી પેદા કર્યા છે,[1] અને તમારી જાતિઓ અને પ્રજાતિઓ બનાવી દીધી છે જેથી તમે એકબીજાને ઓળખો. અલ્લાહની નજરમાં તમારા બધામાં ઈજ્જતવાળો તે છે જે સૌથી વધારે પરહેઝગાર છે.[2] યકીન કરો કે અલ્લાહ જાણવાવાળો બાખબર છે.
[1] એટલે કે આદમ અને હવ્વા (અ.સ.) થી, એટલે કે તમારા બધાનું મૂળ એક જ છે એક જ માતા-પિતાની સંતાન છો. મતલબ એ છે કે કોઈને કોમ અને વંશના આધાર પર ગર્વ કરવાનો હક નથી કેમકે દરેકનો વંશ (નો સિલસિલો) હજરત આદમને જ મળે છે.
[2] અલ્લાહના સામે શ્રેષ્ઠતાનું પ્રમાણ પરિવાર, જાતિ અને વંશ નથી જે કોઈ મનુષ્યના અધિકારમાં જ નથી. પરંતુ આ પ્રમાણ તકવો છે જેને અપનાવવું મનુષ્યના ઈરાદા અને કાબૂમાં છે. આ જ આયત તે આલિમોની દલીલ છે જે વિવાહમાં જાતિ અને વંશની બરાબરી જરૂરી નથી સમજતા અને ફક્ત ધર્મના આધાર પર વિવાહને પસંદ કરે છે. (ઈબ્ને કસીર)
[2] અલ્લાહના સામે શ્રેષ્ઠતાનું પ્રમાણ પરિવાર, જાતિ અને વંશ નથી જે કોઈ મનુષ્યના અધિકારમાં જ નથી. પરંતુ આ પ્રમાણ તકવો છે જેને અપનાવવું મનુષ્યના ઈરાદા અને કાબૂમાં છે. આ જ આયત તે આલિમોની દલીલ છે જે વિવાહમાં જાતિ અને વંશની બરાબરી જરૂરી નથી સમજતા અને ફક્ત ધર્મના આધાર પર વિવાહને પસંદ કરે છે. (ઈબ્ને કસીર)
قَالَتِ الۡاَعۡرَابُ اٰمَنَّا ؕ قُلْ لَّمۡ تُؤۡمِنُوۡا وَلٰـكِنۡ قُوۡلُوۡۤا اَسۡلَمۡنَا وَلَمَّا يَدۡخُلِ الۡاِيۡمَانُ فِىۡ قُلُوۡبِكُمۡ ۚ وَاِنۡ تُطِيۡعُوا اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗ لَا يَلِتۡكُمۡ مِّنۡ اَعۡمَالِكُمۡ شَيۡـًٔــا ؕ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوۡرٌ رَّحِيۡمٌ ١٤
قَالَتِ الۡاَعۡرَابُ اٰمَنَّا ؕ قُلْ لَّمۡ تُؤۡمِنُوۡا وَلٰـكِنۡ قُوۡلُوۡۤا اَسۡلَمۡنَا وَلَمَّا يَدۡخُلِ الۡاِيۡمَانُ فِىۡ قُلُوۡبِكُمۡ ۚ وَاِنۡ تُطِيۡعُوا اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗ لَا يَلِتۡكُمۡ مِّنۡ اَعۡمَالِكُمۡ شَيۡـًٔــا ؕ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوۡرٌ رَّحِيۡمٌ ١٤
(૧૪) આ બદ્દુઓ કહે છે કે, “અમે ઈમાન લાવ્યા”, (તમે) કહી દો કે, “તમે ઈમાન નથી લાવ્યા. પરંતુ તમે એમ કહો કે અમે ઈસ્લામ લાવ્યા (વિરોધ છોડીને આજ્ઞાંકિત થઈ ગયા)” જ્યારે કે હજુ સુધી ઈમાન તમારા દિલોમાં દાખલ થયુ જ નથી,[1] તમે અલ્લાહ અને તેના રસૂલના હુકમોનું પાલન કરશો તો અલ્લાહ તમારા કર્મોમાંથી કશું પણ ઓછું નહિ કરે, બેશક અલ્લાહ (તઆલા) માફ કરનાર દયાળુ છે.
[1] કેટલાક વ્યાખ્યાકારોના વિચારથી આ (أعراب) (આરાબ)થી આશય બનૂ અસદ અને ખુજૈમાના મુનાફિકો છે જેમને દુષ્કાળમાં સદકા પ્રાપ્ત કરવા (અને કતલ અને કેદી થવાના ડરથી) મોઢાંથી ઈસ્લામ કબૂલ કર્યો હતો. તેમના દિલ ઈમાન, સાચા યકીન અને સ્વચ્છ મનથી ખાલી હતા. (ફતહુલ કદીર)
اِنَّمَا الۡمُؤۡمِنُوۡنَ الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا بِاللّٰهِ وَرَسُوۡلِهٖ ثُمَّ لَمۡ يَرۡتَابُوۡا وَجَاهَدُوۡا بِاَمۡوَالِهِمۡ وَاَنۡفُسِهِمۡ فِىۡ سَبِيۡلِ اللّٰهِ ؕ اُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوۡنَ ١٥
اِنَّمَا الۡمُؤۡمِنُوۡنَ الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا بِاللّٰهِ وَرَسُوۡلِهٖ ثُمَّ لَمۡ يَرۡتَابُوۡا وَجَاهَدُوۡا بِاَمۡوَالِهِمۡ وَاَنۡفُسِهِمۡ فِىۡ سَبِيۡلِ اللّٰهِ ؕ اُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوۡنَ ١٥
(૧૫) ઈમાનવાળા લોકો તો તે જ છે જેઓ અલ્લાહ પર અને તેના રસૂલ પર ઈમાન લાવ્યા, પછી શંકા ન કરી અને પોતાના માલ અને જાન વડે અલ્લાહના માર્ગમાં જિહાદ કરતા રહ્યા (પોતાના ઈમાનના દાવામાં) તે લોકો જ સાચા છે.
قُلۡ اَ تُعَلِّمُوۡنَ اللّٰهَ بِدِيۡـنِكُمۡ ؕ وَاللّٰهُ يَعۡلَمُ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الۡاَرۡضِؕ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَىۡءٍ عَلِيۡمٌ ١٦
قُلۡ اَ تُعَلِّمُوۡنَ اللّٰهَ بِدِيۡـنِكُمۡ ؕ وَاللّٰهُ يَعۡلَمُ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الۡاَرۡضِؕ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَىۡءٍ عَلِيۡمٌ ١٦
(૧૬) કહી દો કે, “શું તમે અલ્લાહને પોતાની દીનદારીથી પરિચિત કરાવી રહ્યા છો ?” અલ્લાહ દરેક વસ્તુને સારી રીતે જાણે છે જે આકાશોમાં અને ધરતીમાં છે, અને અલ્લાહ દરેક વસ્તુને જાણનાર છે.
يَمُنُّوۡنَ عَلَيۡكَ اَنۡ اَسۡلَمُوۡا ؕ قُلْ لَّا تَمُنُّوۡا عَلَىَّ اِسۡلَامَكُمۡ ۚ بَلِ اللّٰهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ اَنۡ هَدٰٮكُمۡ لِلۡاِيۡمَانِ اِنۡ كُنۡـتُمۡ صٰدِقِيۡنَ ١٧
يَمُنُّوۡنَ عَلَيۡكَ اَنۡ اَسۡلَمُوۡا ؕ قُلْ لَّا تَمُنُّوۡا عَلَىَّ اِسۡلَامَكُمۡ ۚ بَلِ اللّٰهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ اَنۡ هَدٰٮكُمۡ لِلۡاِيۡمَانِ اِنۡ كُنۡـتُمۡ صٰدِقِيۡنَ ١٧
(૧૭) આ લોકો પોતાના મુસલમાન થવાનો તમારા પર ઉપકાર ચઢાવે છે (તમે) કહી દો કે તમારા મુસલમાન થવાનો ઉપકાર મારા પર ન મૂકો બલ્કે અલ્લાહનો તમારા ઉપર ઉપકાર છે કે તેણે તમને ઈમાન તરફ હિદાયત આપી જો તમે સાચા છો.
اِنَّ اللّٰهَ يَعۡلَمُ غَيۡبَ السَّمٰوٰتِ وَالۡاَرۡضِؕ وَاللّٰهُ بَصِيۡرٌۢ بِمَا تَعۡمَلُوۡنَ ١٨ع
اِنَّ اللّٰهَ يَعۡلَمُ غَيۡبَ السَّمٰوٰتِ وَالۡاَرۡضِؕ وَاللّٰهُ بَصِيۡرٌۢ بِمَا تَعۡمَلُوۡنَ ١٨ع
(૧૮) વિશ્વાસ રાખો કે આકાશો અને ધરતીની છૂપી વાતો અલ્લાહ સારી રીતે જાણે છે અને જે કંઈ તમે કરી રહ્યા છો તેને અલ્લાહ સારી રીતે જોઈ રહ્યો છે. (ع-૨)
Page updated
Google Sites
Report abuse