Embedded Files
بِسۡمِ اللهِ الرَّحۡمٰنِ الرَّحِيۡمِ
بِسۡمِ اللهِ الرَّحۡمٰنِ الرَّحِيۡمِ
અલ્લાહના નામથી શરૂ કરુ છું જે અત્યંત કૃપાળુ અને દયાળુ છે.
سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الۡاَرۡضِۚ وَهُوَ الۡعَزِيۡزُ الۡحَكِيۡمُ ١
سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الۡاَرۡضِۚ وَهُوَ الۡعَزِيۡزُ الۡحَكِيۡمُ ١
(૧) આકાશો અને ધરતીની દરેક વસ્તુ અલ્લાહ (તઆલા)ની પવિત્રતા (તસ્બીહ)નું વર્ણન કરે છે અને તે જોરાવર હિકમતવાળો છે.
هُوَ الَّذِىۡۤ اَخۡرَجَ الَّذِيۡنَ كَفَرُوۡا مِنۡ اَهۡلِ الۡكِتٰبِ مِنۡ دِيَارِهِمۡ لِاَوَّلِ الۡحَشۡرِ ؔؕ مَا ظَنَنۡـتُمۡ اَنۡ يَّخۡرُجُوۡا وَظَنُّوۡۤا اَنَّهُمۡ مَّانِعَتُهُمۡ حُصُوۡنُهُمۡ مِّنَ اللّٰهِ فَاَتٰٮهُمُ اللّٰهُ مِنۡ حَيۡثُ لَمۡ يَحۡتَسِبُوۡا {ق} وَقَذَفَ فِىۡ قُلُوۡبِهِمُ الرُّعۡبَ يُخۡرِبُوۡنَ بُيُوۡتَهُمۡ بِاَيۡدِيۡهِمۡ وَاَيۡدِى الۡمُؤۡمِنِيۡنَ {ق} فَاعۡتَبِـرُوۡا يٰۤاُولِى الۡاَبۡصَارِ ٢
هُوَ الَّذِىۡۤ اَخۡرَجَ الَّذِيۡنَ كَفَرُوۡا مِنۡ اَهۡلِ الۡكِتٰبِ مِنۡ دِيَارِهِمۡ لِاَوَّلِ الۡحَشۡرِ ؔؕ مَا ظَنَنۡـتُمۡ اَنۡ يَّخۡرُجُوۡا وَظَنُّوۡۤا اَنَّهُمۡ مَّانِعَتُهُمۡ حُصُوۡنُهُمۡ مِّنَ اللّٰهِ فَاَتٰٮهُمُ اللّٰهُ مِنۡ حَيۡثُ لَمۡ يَحۡتَسِبُوۡا {ق} وَقَذَفَ فِىۡ قُلُوۡبِهِمُ الرُّعۡبَ يُخۡرِبُوۡنَ بُيُوۡتَهُمۡ بِاَيۡدِيۡهِمۡ وَاَيۡدِى الۡمُؤۡمِنِيۡنَ {ق} فَاعۡتَبِـرُوۡا يٰۤاُولِى الۡاَبۡصَارِ ٢
(૨) તે જ છે જેણે કિતાબવાળાઓમાંથી કાફિરોને તેમના ઘરોમાંથી પ્રથમ વખત એક સામટા કાઢી મૂક્યા,[1] તમે ધારતા (પણ) ન હતા કે તેઓ નીકળશે, અને તેઓ પોતે પણ સમજતા હતા કે તેમના (મજબૂત) કિલ્લાઓ તેમને અલ્લાહ (ના અઝાબ) થી બચાવી લેશે, તો તેમના ઉપર અલ્લાહનો અઝાબ એવા સ્થળેથી આવી ગયો કે તેમને અંદાજો પણ નહતો અને તેમના દિલોમાં અલ્લાહ (તઆલા) એ ડર નાખી દીધો. તેઓ પોતાના ઘરોને પોતાના જ હાથો વડે બરબાદ કરી રહ્યા હતા અને મુસલમાનોના હાથે (બરબાદ કરાવી રહ્યા હતા) તો હે આંખોવાળાઓ! નસીહત પ્રાપ્ત કરો.
[1] મદીનાની આજુબાજુ યહુદિઓના ત્રણ કબીલા આબાદ હતા. બનૂ નઝીર, બનૂ કુરૈઝા અને બનૂ કૈનુકાઅ. મદીના આવ્યા પછી નબી (ﷺ) એ તેમના સાથે સુલેહ પણ કરી હતી, પરંતુ આ લોકો અંદરથી ષડયંત્ર કરતા રહ્યા અને મક્કાના કાફિરો સાથે પણ મુસલમાનોના વિરોધમાં સંપર્ક રાખ્યો.
وَلَوۡلَاۤ اَنۡ كَتَبَ اللّٰهُ عَلَيۡهِمُ الۡجَـلَاۤءَ لَعَذَّبَهُمۡ فِى الدُّنۡيَاؕ وَلَهُمۡ فِى الۡاٰخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ ٣
وَلَوۡلَاۤ اَنۡ كَتَبَ اللّٰهُ عَلَيۡهِمُ الۡجَـلَاۤءَ لَعَذَّبَهُمۡ فِى الدُّنۡيَاؕ وَلَهُمۡ فِى الۡاٰخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ ٣
(૩) અને જો અલ્લાહ (તઆલા) એ તેમના પર દેશ-નિકાલ ન લખી દીધો હોત તો ચોક્કસ રૂપે તેમને દુનિયામાં જ સજા આપતો[1] અને આખિરતમાં (તો) તેમના માટે આગનો અઝાબ છે જ.
[1] એટલે કે અલ્લાહના લેખમાં આવી રીતે તેમનો દેશ-નિકાલ પહેલાથી લખાયો નહોત તો તેમને આ દુનિયામાં જ સખત યાતના આપી દેવામાં આવતી. જેમકે પછી તેઓના ભાઈ યહૂદના એક બીજા કબીલા (કુરૈઝા)ને આવીજ યાતનાઓમાં નાખવામાં આવ્યા કે તેમના યુવાનોને કતલ કરી નાખવામાં આવ્યા અને બીજાઓને કેદી બનાવી દીધા અને તેમનો માલ મુસલમાનો માટે ગનીમત બનાવી દેવામાં આવ્યો.
ذٰ لِكَ بِاَنَّهُمۡ شَآقُّوا اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗ ۚ وَمَنۡ يُّشَآقِّ اللّٰهَ فَاِنَّ اللّٰهَ شَدِيۡدُ الۡعِقَابِ ٤
ذٰ لِكَ بِاَنَّهُمۡ شَآقُّوا اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗ ۚ وَمَنۡ يُّشَآقِّ اللّٰهَ فَاِنَّ اللّٰهَ شَدِيۡدُ الۡعِقَابِ ٤
(૪) આ એટલા માટે કે તેમણે અલ્લાહ અને તેના રસૂલનો વિરોધ કર્યો, અને જે કોઈપણ અલ્લાહનો વિરોધ કરશે, તો અલ્લાહ પણ અઝાબ આપવામાં ખૂબજ કઠોર છે.
مَا قَطَعۡتُمۡ مِّنۡ لِّيۡنَةٍ اَوۡ تَرَكۡتُمُوۡهَا قَآٮِٕمَةً عَلٰٓى اُصُوۡلِهَا فَبِاِذۡنِ اللّٰهِ وَلِيُخۡزِىَ الۡفٰسِقِيۡنَ ٥
مَا قَطَعۡتُمۡ مِّنۡ لِّيۡنَةٍ اَوۡ تَرَكۡتُمُوۡهَا قَآٮِٕمَةً عَلٰٓى اُصُوۡلِهَا فَبِاِذۡنِ اللّٰهِ وَلِيُخۡزِىَ الۡفٰسِقِيۡنَ ٥
(૫) તમે જે ખજૂરના વૃક્ષોને કાપી નાખ્યા અને જેને તમે તેમના થડીયા પર બાકી રહેવા દીધા, આ બધુ અલ્લાહના હુકમથી હતુ અને એટલા માટે પણ કે નાફરમાનોને અલ્લાહ (તઆલા) અપમાનિત કરે.[1]
[1] (لِينَةٍ) (લીનહ) ખજૂરની એક જાત છે જેમ કે આજવા, બર્ની વગેરે ખજૂરોની જાતો છે.
وَمَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوۡلِهٖ مِنۡهُمۡ فَمَاۤ اَوۡجَفۡتُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ خَيۡلٍ وَّلَا رِكَابٍ وَّلٰڪِنَّ اللّٰهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهٗ عَلٰى مَنۡ يَّشَآءُ ؕ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَىۡءٍ قَدِيۡرٌ ٦
وَمَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوۡلِهٖ مِنۡهُمۡ فَمَاۤ اَوۡجَفۡتُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ خَيۡلٍ وَّلَا رِكَابٍ وَّلٰڪِنَّ اللّٰهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهٗ عَلٰى مَنۡ يَّشَآءُ ؕ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَىۡءٍ قَدِيۡرٌ ٦
(૬) અને તેમનો જે માલ અલ્લાહ (તઆલા) એ પોતાના રસૂલને અપાવ્યો જેના પર તમે ન ઘોડા દોડાવ્યા અને ન ઊંટ, પરંતુ અલ્લાહ (તઆલા) પોતાના રસૂલને જેના પર ચાહે તેના પર વિજયી કરી દે છે[1] અને અલ્લાહ (તઆલા) દરેક વસ્તુ પર શક્તિમાન છે.
[1] બનૂ નઝીરનો આ ઈલાકો જે મુસલમાનોના કબ્જામાં આવ્યો, મદીનાથી ત્રણ-ચાર માઈલથી દૂર હતો એટલે કે મુસલમાનોને આના માટે લાંબી મુસાફરી કરવી ન પડી અને ઊંટ-ઘોડા દોડાવવા ન પડયા. એવી જ રીતે લડવું પણ ન પડ્યું અને સુલેહ દ્વારા આ ઈલાકો વિજયી થઈ ગયો. એટલા માટે અહીંથી મળેલા માલને “ફે” માનવામાં આવ્યો, જેનો હુકમ ગનીમત (પરિહાર)થી અલગ છે. માનો કે તે માલ “ફે” છે જેને દુશ્મન લડ્યા વગર છોડીને નાસી જાય અથવા સમાધાનથી મળે, અને જે ધન ગનીમત રૂપથી લડાઈ અને પ્રભુત્વ (કાબૂ) પ્રાપ્ત કરવાથી મળે, તે 'ગનીમત' છે. ગનીમતનો કાનૂન એ છે કે તેના પાંચ ભાગ કરવામાં આવે, ચાર ભાગ 'મુઝાહિદો' (લડવૈયા)માં વહેંચવામાં આવશે અને પાંચમો ભાગ અલ્લાહના રસૂલ માટે એટલે કે મુસલમાનોના બૈતુલમાલ (કોષગૃહ)ના માટે છે. પરંતુ “ફે” નો માલ મુઝાહિદોમાં વહેંચવામાં નહીં આવે. બધોજ માલ અલ્લાહના રસૂલનો છે. એટલે કે મુસલમાનોના બૈતુલમાલમાં રાખવામાં આવશે.
مَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوۡلِهٖ مِنۡ اَهۡلِ الۡقُرٰى فَلِلّٰهِ وَلِلرَّسُوۡلِ وَلِذِى الۡقُرۡبٰى وَالۡيَتٰمٰى وَالۡمَسٰكِيۡنِ وَابۡنِ السَّبِيۡلِۙ كَىۡ لَا يَكُوۡنَ دُوۡلَةًۢ بَيۡنَ الۡاَغۡنِيَآءِ مِنۡكُمۡ ؕ وَمَاۤ اٰتٰٮكُمُ الرَّسُوۡلُ فَخُذُوْهُ وَ مَا نَهٰٮكُمۡ عَنۡهُ فَانْتَهُوۡا ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ اِنَّ اللّٰهَ شَدِيۡدُ الۡعِقَابِۘ ٧
مَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوۡلِهٖ مِنۡ اَهۡلِ الۡقُرٰى فَلِلّٰهِ وَلِلرَّسُوۡلِ وَلِذِى الۡقُرۡبٰى وَالۡيَتٰمٰى وَالۡمَسٰكِيۡنِ وَابۡنِ السَّبِيۡلِۙ كَىۡ لَا يَكُوۡنَ دُوۡلَةًۢ بَيۡنَ الۡاَغۡنِيَآءِ مِنۡكُمۡ ؕ وَمَاۤ اٰتٰٮكُمُ الرَّسُوۡلُ فَخُذُوْهُ وَ مَا نَهٰٮكُمۡ عَنۡهُ فَانْتَهُوۡا ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ اِنَّ اللّٰهَ شَدِيۡدُ الۡعِقَابِۘ ٧
(૭) વસ્તીવાળાઓનો જે માલ (ધન) અલ્લાહ (તઆલા) એ તમોને લડાઈ કર્યા વગર તેના રસૂલને અપાવ્યો, તે અલ્લાહનો છે અને રસૂલનો, નજીકના સગાઓનો, અનાથોનો, ગરીબોનો અને મુસાફરોનો છે, જેથી તમારા માલદારોના હાથોમાં જ આ માલ ફરતો ન રહી જાય,[1] અને તમને રસૂલ જે આપે તે લઈ લો અને જેનાથી રોકે તેનાથી રોકાઈ જાઓ અને અલ્લાહ (તઆલા)થી ડરતા રહો, બેશક અલ્લાહ (તઆલા) સખત સજા આપનાર છે.
[1] (دُوۡلَةً) (દૂલહ) એ વસ્તુને કહે છે જે કેટલાક લોકોની વચ્ચે ફરતી રહે છે. તેમનામાંથી બહાર ન નીકળે, આ માલને “ફે” ના ઉપયોગનું કારણ બતાવ્યું છે. તેને મુજાહિદોમાં વહેંચવાને બદલે બૈતુલમાલનો ભાગ (હિસ્સો) એટલા માટે ઠેરવવામાં આવ્યો કે આ ધન માલદારોના વચ્ચે જ ફરતુ ન રહે પરંતુ સમાજના બીજા લોકો પણ તેનાથી ફાયદો પાપત કરે.
لِلۡفُقَرَآءِ الۡمُهٰجِرِيۡنَ الَّذِيۡنَ اُخۡرِجُوۡا مِنۡ دِيَارِهِمۡ وَاَمۡوَالِهِمۡ يَبۡتَغُوۡنَ فَضۡلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضۡوَانًا وَّيَنۡصُرُوۡنَ اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗؕ اُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوۡنَۚ ٨
لِلۡفُقَرَآءِ الۡمُهٰجِرِيۡنَ الَّذِيۡنَ اُخۡرِجُوۡا مِنۡ دِيَارِهِمۡ وَاَمۡوَالِهِمۡ يَبۡتَغُوۡنَ فَضۡلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضۡوَانًا وَّيَنۡصُرُوۡنَ اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗؕ اُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوۡنَۚ ٨
(૮) (ખાસ કરીને તે માલ) તે ગરીબ હિજરત કરનારાઓ માટે છે, જેમને પોતાના ઘરો અને માલ-દોલતથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યા છે, તેઓ અલ્લાહની દયા અને પ્રસન્નતાને ચાહે છે અને અલ્લાહ અને તેના રસૂલની મદદ કરે છે, આ જ સાચા લોકો છે.[1]
[1] આમાં ફૈ ના માલનો એક સાચો ખર્ચ બતાવવામાં આવ્યો છે અને સાથે જ મુહાજીરો (હિજરત કરનાર) ની શ્રેષ્ઠતાનો સ્વીકાર છે આના પછી તેઓના ઈમાનમાં શંકા કરવી એટલે કે કુરઆનનો ઈન્કાર કરવો છે.
وَالَّذِيۡنَ تَبَوَّؤُ الدَّارَ وَالۡاِيۡمَانَ مِنۡ قَبۡلِهِمۡ يُحِبُّوۡنَ مَنۡ هَاجَرَ اِلَيۡهِمۡ وَلَا يَجِدُوۡنَ فِىۡ صُدُوۡرِهِمۡ حَاجَةً مِّمَّاۤ اُوۡتُوۡا وَيُـؤۡثِرُوۡنَ عَلٰٓى اَنۡفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٌ {قف ؕ } وَمَنۡ يُّوۡقَ شُحَّ نَـفۡسِهٖ فَاُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الۡمُفۡلِحُوۡنَۚ ٩
وَالَّذِيۡنَ تَبَوَّؤُ الدَّارَ وَالۡاِيۡمَانَ مِنۡ قَبۡلِهِمۡ يُحِبُّوۡنَ مَنۡ هَاجَرَ اِلَيۡهِمۡ وَلَا يَجِدُوۡنَ فِىۡ صُدُوۡرِهِمۡ حَاجَةً مِّمَّاۤ اُوۡتُوۡا وَيُـؤۡثِرُوۡنَ عَلٰٓى اَنۡفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٌ {قف ؕ } وَمَنۡ يُّوۡقَ شُحَّ نَـفۡسِهٖ فَاُولٰٓٮِٕكَ هُمُ الۡمُفۡلِحُوۡنَۚ ٩
(૯) અને (તેમના માટે) જેમણે આ ઘરમાં (મદીનામાં) અને ઈમાનમાં તેમના પહેલા જગ્યા (સ્થાન) મેળવી ચૂક્યા છે,[1] અને પોતાની પાસે જે કોઈ પણ હિજરત કરીને આવે છે તેમનાથી મોહબ્બત રાખે છે અને મુહાજિરો (હિજરત કરનારાઓ) ને જે કંઈ આપવામાં આવે છે, તેથી તેઓ પોતાના દિલમાં જરાય તંગી (સંકોચ) રાખતા નથી, પરંતુ પોતાના કરતા પણ તેમને પ્રાથમિક્તા વધુ આપે છે, ભલેને તેમને પોતાને કેટલીય વધારે જરૂરત કેમ ન હોય.[2] (વાત એ છે) કે જે પણ પોતાની મનેચ્છાઓ (દિલની કંજૂસી) થી દુર રહ્યો તે જ સફળ થનાર છે.[3]
[1] આનાથી આશય મદીનાના અંસાર છે જે મુહાજીરોના મદીના આવતા પહેલા મદીનામાં આબાદ હતા અને મુહાજીરોના હિજરત કરીને આવવાના પહેલા ઈમાન પણ તેઓના દિલોમાં વસી ગયુ હતું. એ આશય નથી કે મુહાજીરોના ઈમાન લાવવાના પહેલાથી અંસાર ઈમાન લાવી ચૂક્યા હતા, કેમકે તેઓની વધુ સંખ્યા મુહાજીરોના ઈમાન લાવવાના પછી ઈમાન લાવી છે.
[2] એટલે પોતાના મુકાબલામાં મુહાજીરોની જરૂરતને પ્રાથમિકતા (મહત્વ) આપે છે. પોતે ભૂખ્યા રહેતા હતા, પરંતુ મુહાજીરોને ખવડાવી દેતા હતા.
[3] હદીસમાં આવે છે કે મનોકાંક્ષા (ઈચ્છાઓ) થી બચો. કેમકે મનોકાંક્ષાઓએ જ પહેલાના લોકોને બરબાદ કર્યા. તેને જ તેમને ખૂનામરકી માટે તૈયાર કર્યા અને તેમણે હરામને હલાલ બનાવી લીધું. (સહીહ મુસ્લિમ, કિતાબુલ ર્બિરે, બાબુ તહરીમિઝ ઝુલ્મે)
[2] એટલે પોતાના મુકાબલામાં મુહાજીરોની જરૂરતને પ્રાથમિકતા (મહત્વ) આપે છે. પોતે ભૂખ્યા રહેતા હતા, પરંતુ મુહાજીરોને ખવડાવી દેતા હતા.
[3] હદીસમાં આવે છે કે મનોકાંક્ષા (ઈચ્છાઓ) થી બચો. કેમકે મનોકાંક્ષાઓએ જ પહેલાના લોકોને બરબાદ કર્યા. તેને જ તેમને ખૂનામરકી માટે તૈયાર કર્યા અને તેમણે હરામને હલાલ બનાવી લીધું. (સહીહ મુસ્લિમ, કિતાબુલ ર્બિરે, બાબુ તહરીમિઝ ઝુલ્મે)
وَالَّذِيۡنَ جَآءُوۡ مِنۡۢ بَعۡدِهِمۡ يَقُوۡلُوۡنَ رَبَّنَا اغۡفِرۡ لَـنَا وَلِاِخۡوَانِنَا الَّذِيۡنَ سَبَقُوۡنَا بِالۡاِيۡمَانِ وَلَا تَجۡعَلۡ فِىۡ قُلُوۡبِنَا غِلًّا لِّلَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا رَبَّنَاۤ اِنَّكَ رَءُوۡفٌ رَّحِيۡمٌ ١٠ع
وَالَّذِيۡنَ جَآءُوۡ مِنۡۢ بَعۡدِهِمۡ يَقُوۡلُوۡنَ رَبَّنَا اغۡفِرۡ لَـنَا وَلِاِخۡوَانِنَا الَّذِيۡنَ سَبَقُوۡنَا بِالۡاِيۡمَانِ وَلَا تَجۡعَلۡ فِىۡ قُلُوۡبِنَا غِلًّا لِّلَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا رَبَّنَاۤ اِنَّكَ رَءُوۡفٌ رَّحِيۡمٌ ١٠ع
(૧૦) અને (તેમના માટે) જેઓ તેમના પછી આવ્યા અને કહેશે કે, “હે અમારા રબ! અમને માફ કરી દે અને અમારા તે ભાઈઓને પણ જે અમારાથી પહેલા ઈમાન લાવ્યા છે અને ઈમાનવાળા તરફથી અમારા દિલોમાં વેર (તથા દુશ્મની) ન નાખ. હે અમારા રબ! બેશક તું માયાળુ અને દયાળુ છે.” (ع-૧)
Page updated
Google Sites
Report abuse