Embedded Files
وَاِذۡ قَالَ مُوۡسٰى لِفَتٰٮهُ لَاۤ اَبۡرَحُ حَتّٰۤى اَبۡلُغَ مَجۡمَعَ الۡبَحۡرَيۡنِ اَوۡ اَمۡضِىَ حُقُبًا ٦٠
وَاِذۡ قَالَ مُوۡسٰى لِفَتٰٮهُ لَاۤ اَبۡرَحُ حَتّٰۤى اَبۡلُغَ مَجۡمَعَ الۡبَحۡرَيۡنِ اَوۡ اَمۡضِىَ حُقُبًا ٦٠
(૬૦) અને જ્યારે મૂસાએ પોતાના નવયુવાનને કહ્યું[1] કે, હું તો ચાલતો જ રહીશ ત્યાં સુધી કે બંને નદીઓના સંગમ[2]
સ્થાન પર પહોંચી ન જાઉં, ભલે ને મારે વર્ષો ચાલવું પડે.”
[1] નવયુવાનથી આશય હજરત યૂશઆ બિન નૂન છે જે મૂસાના મૃત્યુ પછી તેમના વારસ બન્યા.
[2] આ જગ્યાનું નિર્ધારણ કોઈ સહીહ હદીસથી નથી થઈ શક્યુ, પછી પણ નિકટતાના આધારે આનાથી આશય સીનાઈના રણ પ્રદેશનો દક્ષિણી કિનારો છે જયાં અકબાની ખાડી અને ખ્વેસની ખાડી બંને આવીને મળે છે અને લાલ સાગરમાં જઈને ભળી જાય છે, બીજી જગ્યાએ જેનું વર્ણન વ્યાખ્યાકારોએ કર્યુ છે કે તેમના પર કોઈ પણ રીતે બે સાગરોના સંગમનું કથન સાબિત નથી થતુ.
[2] આ જગ્યાનું નિર્ધારણ કોઈ સહીહ હદીસથી નથી થઈ શક્યુ, પછી પણ નિકટતાના આધારે આનાથી આશય સીનાઈના રણ પ્રદેશનો દક્ષિણી કિનારો છે જયાં અકબાની ખાડી અને ખ્વેસની ખાડી બંને આવીને મળે છે અને લાલ સાગરમાં જઈને ભળી જાય છે, બીજી જગ્યાએ જેનું વર્ણન વ્યાખ્યાકારોએ કર્યુ છે કે તેમના પર કોઈ પણ રીતે બે સાગરોના સંગમનું કથન સાબિત નથી થતુ.
فَلَمَّا بَلَغَا مَجۡمَعَ بَيۡنِهِمَا نَسِيَا حُوۡتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِيۡلَهٗ فِى الۡبَحۡرِ سَرَبًا ٦١
فَلَمَّا بَلَغَا مَجۡمَعَ بَيۡنِهِمَا نَسِيَا حُوۡتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِيۡلَهٗ فِى الۡبَحۡرِ سَرَبًا ٦١
(૬૧) જ્યારે તેઓ બંને ત્યાં પહોંચ્યા જયાં બંને નદીઓના સંગમની જગ્યા હતી, ત્યાં પોતાની માછલી ભૂલી ગયા જેણે નદીમાં સૂરંગ જેવો પોતાનો રસ્તો બનાવી લીધો.
فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتٰٮهُ اٰتِنَا غَدَآءَنَا ؗ لَقَدۡ لَقِيۡنَا مِنۡ سَفَرِنَا هٰذَا نَصَبًا ٦٢
فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتٰٮهُ اٰتِنَا غَدَآءَنَا ؗ لَقَدۡ لَقِيۡنَا مِنۡ سَفَرِنَا هٰذَا نَصَبًا ٦٢
(૬૨) જ્યારે બંને ત્યાંથી આગળ વધ્યા તો મૂસાએ પોતાના નવયુવાનને કહ્યું કે, “અમારો નાસ્તો આપો. અમને તો અમારી આ મુસાફરીમાં ઘણી તકલીફ ઉઠાવવી પડી.”
قَالَ اَرَءَيۡتَ اِذۡ اَوَيۡنَاۤ اِلَى الصَّخۡرَةِ فَاِنِّىۡ نَسِيۡتُ الۡحُوۡتَ وَ مَاۤ اَنۡسٰٮنِيۡهُ اِلَّا الشَّيۡطٰنُ اَنۡ اَذۡكُرَهٗ ۚ وَاتَّخَذَ سَبِيۡلَهٗ فِىۡ الۡبَحۡرِ ۖ عَجَبًا ٦٣
قَالَ اَرَءَيۡتَ اِذۡ اَوَيۡنَاۤ اِلَى الصَّخۡرَةِ فَاِنِّىۡ نَسِيۡتُ الۡحُوۡتَ وَ مَاۤ اَنۡسٰٮنِيۡهُ اِلَّا الشَّيۡطٰنُ اَنۡ اَذۡكُرَهٗ ۚ وَاتَّخَذَ سَبِيۡلَهٗ فِىۡ الۡبَحۡرِ ۖ عَجَبًا ٦٣
(૬૩) (તેણે) જવાબ આપ્યો કે, “શું તમે જોયું પણ ? જ્યારે આપણે પથ્થરને ટેક લગાવીને આરામ કરી રહ્યા હતા તે વખતે જ હું માછલી ભૂલી ગયો હતો, હકીકતમાં શેતાને મને ભૂલાવી દીધો કે હું તમારા સાથે તેની ચર્ચા કરું, તે માછલીએ એક અદ્ભૂત રીતે નદી[1] માં પોતાનો રસ્તો બનાવી લીધો.”
[1] એટલે કે માછલી જીવતી થઈને સમુદ્રમાં ચાલી ગઈ અને તેના માટે અલ્લાહે સમુદ્રમાં સુરંગની જેમ રસ્તો બનાવી દીધો, હજરત યૂનુશએ માછલીને સમુદ્રમાં જતા અને તેમાં રસ્તો બનાવતા જોઈ, પરંતુ હજરત મૂસાને બતાવવાનું ભૂલી ગયા, અહીં સુધી કે આરામ કરીને ત્યાંથી ફરીથી મુસાફરી શરૂ કરી, તે દિવસ અને તેના બાદ રાત્રિની મુસાફરી કરીને જયારે બીજા દિવસે હજરત મૂસાને થાક અને ભૂખનો અહેસાસ થયો તો પોતાના નવયુવાન સાથીને કહ્યું કે, “લાવો નાસ્તો કરી લઈએ”, તેણે જવાબ આપ્યો, “માછલી તો જયાં આપણે પથ્થરને ટેક લગાવીને આરામ કર્યો હતો ત્યાં જીવતી થઈને સમુદ્રમાં ચાલી ગઈ હતી અને ત્યાં અદ્દભૂત રીતે તેણે પોતાનો રસ્તો બનાવી લીધો હતો, જેની હું તમને વાત કરવાનું ભૂલી ગયો અને શેતાને મને ભૂલાવી દીધો.
قَالَ ذٰ لِكَ مَا كُنَّا نَبۡغِ ۖ فَارۡتَدَّا عَلٰٓى اٰثَارِهِمَا قَصَصًا ۙ ٦٤
قَالَ ذٰ لِكَ مَا كُنَّا نَبۡغِ ۖ فَارۡتَدَّا عَلٰٓى اٰثَارِهِمَا قَصَصًا ۙ ٦٤
(૬૪) (મૂસાએ) કહ્યું, “આ જ હતું જેની શોધમાં આપણે હતા”, તો તેઓ ત્યાંથી પોતાના પગલાના નિશાન શોધતાં-શોધતાં પાછા ફર્યા.
فَوَجَدَا عَبۡدًا مِّنۡ عِبَادِنَاۤ اٰتَيۡنٰهُ رَحۡمَةً مِّنۡ عِنۡدِنَا وَعَلَّمۡنٰهُ مِنۡ لَّدُنَّا عِلۡمًا ٦٥
فَوَجَدَا عَبۡدًا مِّنۡ عِبَادِنَاۤ اٰتَيۡنٰهُ رَحۡمَةً مِّنۡ عِنۡدِنَا وَعَلَّمۡنٰهُ مِنۡ لَّدُنَّا عِلۡمًا ٦٥
(૬૫) પછી અમારા બંદાઓમાંથી એક બંદા[1] ને જોયો, જેને અમે અમારા પાસેથી ખાસ કૃપા[2] પ્રદાન કરી રાખી હતી અને તેને અમારા પાસેથી ખાસ ઈલ્મ[3] શીખવાડી રાખ્યુ હતું.
[1] તે બંદાથી આશય હજરત ખિજર છે જેવું કે સહીહ હદીસોમાં સ્પષ્ટીકરણ છે ખિજરનો અર્થ હરિયાળી છે તે એક વખતે ધરતી પર બેઠા તો તે ધરતીનો ટુકડો નીચેથી હરિયાળી બની લહેરાવા લાગ્યો, આ કારણે તેમનું નામ ખિજર પડી ગયુ. (સહીહ બુખારી, તફસીર સૂર: અલ કહ્ફ)
[2] કેટલાક વ્યાખ્યાકારોએ કૃપાથી આશય ખાસ ઉપહાર લીધો છે જે અલ્લાહે પોતાના ખાસ બંદાને આપ્યા અને મોટાભાગના વ્યાખ્યાકારોએ તેનાથી આશય નબૂવત લીધી છે.
[3] તે નબૂવતના ઈલ્મ સિવાય જેનાથી હજરત મૂસા પણ વાકેફ હતા, કેટલુંક ઉત્પત્તિ સંબંધિત વાતોનું ઈલ્મ છે જેને અલ્લાહે ફક્ત હજરત ખિજરને આપ્યુ હતું, હજરત મૂસા પાસે તે ઈલ્મ ન હતું. આનાથી ભાવાર્થ કાઢીને કેટલાક સૂફી લોકો દાવો કરે છે કે અલ્લાહ તઆલા કેટલાક લોકોને જે નબી નથી હોતા (علم لُدني) થી નવાજે છે જે કોઈ ઉસ્તાદ (ગુરૂ) વગર ફક્ત અલ્લાહની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે અને આ આધ્યાત્મિક ઈલ્મ ધાર્મિક નિયમોથી જુદુ અને વિરુધ્ધ હોય છે પરંતુ આવો અર્થ બિલકુલ ઠીક નથી કારણ કે હજરત ખિજરના બારામાં અલ્લાહ તઆલાએ પોતે તેમને ખાસ ઈલ્મ આપવાની વાત સ્પષ્ટ કરી છે, જયારે કે કોઈ બીજા માટે આવું સ્પષ્ટીકરણ ક્યાંય નથી, જો આને બધા માટે સામાન્ય માનવામાં આવે તો દરેક જાદૂગર આ પ્રકારનો દાવો કરી શકે છે આ સંપ્રદાયમાં આવા દાવા સામાન્ય છે એટલા માટે આવા દાવાઓની કોઈ હેસિયત નથી.
[2] કેટલાક વ્યાખ્યાકારોએ કૃપાથી આશય ખાસ ઉપહાર લીધો છે જે અલ્લાહે પોતાના ખાસ બંદાને આપ્યા અને મોટાભાગના વ્યાખ્યાકારોએ તેનાથી આશય નબૂવત લીધી છે.
[3] તે નબૂવતના ઈલ્મ સિવાય જેનાથી હજરત મૂસા પણ વાકેફ હતા, કેટલુંક ઉત્પત્તિ સંબંધિત વાતોનું ઈલ્મ છે જેને અલ્લાહે ફક્ત હજરત ખિજરને આપ્યુ હતું, હજરત મૂસા પાસે તે ઈલ્મ ન હતું. આનાથી ભાવાર્થ કાઢીને કેટલાક સૂફી લોકો દાવો કરે છે કે અલ્લાહ તઆલા કેટલાક લોકોને જે નબી નથી હોતા (علم لُدني) થી નવાજે છે જે કોઈ ઉસ્તાદ (ગુરૂ) વગર ફક્ત અલ્લાહની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે અને આ આધ્યાત્મિક ઈલ્મ ધાર્મિક નિયમોથી જુદુ અને વિરુધ્ધ હોય છે પરંતુ આવો અર્થ બિલકુલ ઠીક નથી કારણ કે હજરત ખિજરના બારામાં અલ્લાહ તઆલાએ પોતે તેમને ખાસ ઈલ્મ આપવાની વાત સ્પષ્ટ કરી છે, જયારે કે કોઈ બીજા માટે આવું સ્પષ્ટીકરણ ક્યાંય નથી, જો આને બધા માટે સામાન્ય માનવામાં આવે તો દરેક જાદૂગર આ પ્રકારનો દાવો કરી શકે છે આ સંપ્રદાયમાં આવા દાવા સામાન્ય છે એટલા માટે આવા દાવાઓની કોઈ હેસિયત નથી.
قَالَ لَهٗ مُوۡسٰى هَلۡ اَتَّبِعُكَ عَلٰٓى اَنۡ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمۡتَ رُشۡدًا ٦٦
قَالَ لَهٗ مُوۡسٰى هَلۡ اَتَّبِعُكَ عَلٰٓى اَنۡ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمۡتَ رُشۡدًا ٦٦
(૬૬) મૂસાએ તેને કહ્યું કે, “હું તમારા સાથે રહી શકું છું જેથી તમે મને સાચુ ઈલ્મ શીખવાડો જે તમને શીખવાડવામાં આવ્યુ છે ?”
قَالَ اِنَّكَ لَنۡ تَسۡتَطِيۡعَ مَعِىَ صَبۡرًا ٦٧
قَالَ اِنَّكَ لَنۡ تَسۡتَطِيۡعَ مَعِىَ صَبۡرًا ٦٧
(૬૭) તેણે કહ્યું કે, “તમે અમારા સાથે કદી સબ્ર નહિ કરી શકો.
وَكَيۡفَ تَصۡبِرُ عَلٰى مَا لَمۡ تُحِطۡ بِهٖ خُبۡرًا ٦٨
وَكَيۡفَ تَصۡبِرُ عَلٰى مَا لَمۡ تُحِطۡ بِهٖ خُبۡرًا ٦٨
(૬૮) અને જે વસ્તુની તમને ખબર ન હોય તેના પર સબ્ર કરી પણ કેવી રીતે શકો છો?”
قَالَ سَتَجِدُنِىۡۤ اِنۡ شَآءَ اللّٰهُ صَابِرًا وَّلَاۤ اَعۡصِىۡ لَكَ اَمۡرًا ٦٩
قَالَ سَتَجِدُنِىۡۤ اِنۡ شَآءَ اللّٰهُ صَابِرًا وَّلَاۤ اَعۡصِىۡ لَكَ اَمۡرًا ٦٩
(૬૯) મૂસાએ કહ્યું કે, “અલ્લાહે ચાહ્યું તો તમે મને સબ્ર કરનારાઓમાંથી પામશો, અને કોઈ વાતમાં તમારી નાફરમાની નહિ કરૂં.”
قَالَ فَاِنِ اتَّبَعۡتَنِىۡ فَلَا تَسۡـَٔـلۡنِىۡ عَنۡ شَىۡءٍ حَتّٰٓى اُحۡدِثَ لَـكَ مِنۡهُ ذِكۡرًا ٧٠ع
قَالَ فَاِنِ اتَّبَعۡتَنِىۡ فَلَا تَسۡـَٔـلۡنِىۡ عَنۡ شَىۡءٍ حَتّٰٓى اُحۡدِثَ لَـكَ مِنۡهُ ذِكۡرًا ٧٠ع
(૭૦) (તેણે) કહ્યું કે, “જો તમે મારા સાથે ચાલવાની ઈચ્છા રાખો છો તો ધ્યાન રહે કે કોઈ વસ્તુના વિશે મને કશું પૂછતા નહિં જ્યાં સુધી હું પોતે તેના વિશે ન બતાવું.” (ع-૯)
Page updated
Google Sites
Report abuse