Embedded Files
وَلَقَدۡ اٰتَيۡنَا لُقۡمٰنَ الۡحِكۡمَةَ اَنِ اشۡكُرۡ لِلّٰهِؕ وَمَنۡ يَّشۡكُرۡ فَاِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهٖۚ وَمَنۡ كَفَرَ فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِىٌّ حَمِيۡدٌ ١٢
وَلَقَدۡ اٰتَيۡنَا لُقۡمٰنَ الۡحِكۡمَةَ اَنِ اشۡكُرۡ لِلّٰهِؕ وَمَنۡ يَّشۡكُرۡ فَاِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهٖۚ وَمَنۡ كَفَرَ فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِىٌّ حَمِيۡدٌ ١٢
(૧૨) અને બેશક અમે લુકમાનને હિકમત પ્રદાન કરી,[1] કે જેથી અલ્લાહ (તઆલા)નો આભાર માને, દરેક આભાર માનનાર પોતાના જ ફાયદા માટે આભાર માને છે અને જો કોઈ નગુણો બને તો તે જાણી લે કે અલ્લાહ (તઆલા) બેનિયાઝ અને પ્રશંસાવાળો છે.
[1] હજરત લુકમાન અલ્લાહના પરહેઝગાર બંદા હતા, જેમને અલ્લાહે બુદ્ધિ, હિકમત અને ધાર્મિક મામલાઓમાં ઊચું સ્થાન પ્રદાન કર્યુ હતું, તેમને કોઈએ પૂછ્યું કે તમને આ જ્ઞાન અને બુદ્ધિ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થઈ, તેમણે ફરમાવ્યું, “સીધા માર્ગ પર રહેવા, ઈમાનદારીને અપનાવવા, બેકાર વાતોથી બચવા અને ખામોશ રહેવાના કારણે.” તે ગુલામ હતા, તેમના માલિકે કહ્યું કે બકરી ઝબહ કરીને તેના સૌથી સારા બે ભાગ લાવો, અંતે તે જીભ અને દિલ કાઢીને લઈ ગયા. એકબીજા મોકા પર માલિકે તેમને કહ્યું કે બકરી ઝબહ કરીને તેના સૌથી ખરાબ બે ભાગ લાવો, તે ફરીથી જીભ અને દિલ લઈને ગયા, પૂછવા પર તેમણે બતાવ્યું કે જીભ અને દિલ જો ઠીક હોય તો સૌથી બહેતર છે અને જો બગડી જાય તો તેનાથી ખરાબ કોઈ વસ્તુ નથી. (ઈબ્ને કસીર)
وَاِذۡ قَالَ لُقۡمٰنُ لِا بۡنِهٖ وَهُوَ يَعِظُهٗ يٰبُنَىَّ لَا تُشۡرِكۡ بِاللّٰهِ ؕ اِنَّ الشِّرۡكَ لَـظُلۡمٌ عَظِيۡمٌ ١٣
وَاِذۡ قَالَ لُقۡمٰنُ لِا بۡنِهٖ وَهُوَ يَعِظُهٗ يٰبُنَىَّ لَا تُشۡرِكۡ بِاللّٰهِ ؕ اِنَّ الشِّرۡكَ لَـظُلۡمٌ عَظِيۡمٌ ١٣
(૧૩) અને જ્યારે લુકમાને પોતાના પુત્રને શિખામણ આપતા કહ્યું કે, “હે મારા વ્હાલા પુત્ર ! અલ્લાહના સાથે કોઈને ભાગીદાર ન બનાવતો, બેશક અલ્લાહનો ભાગીદાર બનાવવો ઘણો મોટો જુલમ છે.”
وَوَصَّيۡنَا الۡاِنۡسٰنَ بِوَالِدَيۡهِۚ حَمَلَتۡهُ اُمُّهٗ وَهۡنًا عَلٰى وَهۡنٍ وَّفِصٰلُهٗ فِىۡ عَامَيۡنِ اَنِ اشۡكُرۡ لِىۡ وَلِـوَالِدَيۡكَؕ اِلَىَّ الۡمَصِيۡرُ ١٤
وَوَصَّيۡنَا الۡاِنۡسٰنَ بِوَالِدَيۡهِۚ حَمَلَتۡهُ اُمُّهٗ وَهۡنًا عَلٰى وَهۡنٍ وَّفِصٰلُهٗ فِىۡ عَامَيۡنِ اَنِ اشۡكُرۡ لِىۡ وَلِـوَالِدَيۡكَؕ اِلَىَّ الۡمَصِيۡرُ ١٤
(૧૪) અમે મનુષ્યને તેના માતા-પિતા વિશે તાલીમ આપી છે,[1] તેની માતાએ તકલીફો પર તકલીફો ઉઠાવીને[2] તેને ગર્ભમાં રાખ્યો અને બે વર્ષ તેના દૂધ છોડાવવાના છે જેથી તું મારો અને પોતાના માતા-પિતાનો આભાર માન, મારા જ તરફ પાછા ફરવાનું છે.
[1] તૌહીદ અને અલ્લાહની બંદગીના સાથે માતા-પિતા સાથે સારો વ્યવહાર કરવા પર ભાર મુકવામાં આવ્યો છે આનાથી આ તાલીમનું મહત્વ જાણવા મળે છે.
[2] એટલે કે માતાના ગર્ભમાં બાળક જે રીતે વિકાસ પામે છે, માતા પર બોજ વધતો જાય છે, જેથી માતા કમજોર થતી જાય છે, માતાની આ તકલીફોના વર્ણનથી તે તરફ પણ ઈશારો મળે છે કે માતા-પિતા સાથે સારો વર્તાવ કરતી વખતે માતાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે જેવું કે હદીસમાં પણ છે.
[2] એટલે કે માતાના ગર્ભમાં બાળક જે રીતે વિકાસ પામે છે, માતા પર બોજ વધતો જાય છે, જેથી માતા કમજોર થતી જાય છે, માતાની આ તકલીફોના વર્ણનથી તે તરફ પણ ઈશારો મળે છે કે માતા-પિતા સાથે સારો વર્તાવ કરતી વખતે માતાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે જેવું કે હદીસમાં પણ છે.
وَاِنۡ جَاهَدٰكَ عَلٰٓى اَنۡ تُشۡرِكَ بِىۡ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهٖ عِلۡمٌ ۙ فَلَا تُطِعۡهُمَا وَصَاحِبۡهُمَا فِى الدُّنۡيَا مَعۡرُوۡفًا {ز} وَّاتَّبِعۡ سَبِيۡلَ مَنۡ اَنَابَ اِلَىَّ ۚ ثُمَّ اِلَىَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَاُنَبِّئُكُمۡ بِمَا كُنۡتُمۡ تَعۡمَلُوۡنَ ١٥
وَاِنۡ جَاهَدٰكَ عَلٰٓى اَنۡ تُشۡرِكَ بِىۡ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهٖ عِلۡمٌ ۙ فَلَا تُطِعۡهُمَا وَصَاحِبۡهُمَا فِى الدُّنۡيَا مَعۡرُوۡفًا {ز} وَّاتَّبِعۡ سَبِيۡلَ مَنۡ اَنَابَ اِلَىَّ ۚ ثُمَّ اِلَىَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَاُنَبِّئُكُمۡ بِمَا كُنۡتُمۡ تَعۡمَلُوۡنَ ١٥
(૧૫) અને તે બંને તારા પર એ વાતનું દબાણ કરે કે તું મારા સાથે તેને ભાગીદાર બનાવે જેનું તને ઈલ્મ ન હોય તો તું તેમનું કહેવાનું ન માનતો, પરંતુ દુનિયામાં તેમના સાથે ભલાઈથી નિર્વાહ કરજે, અને એના માર્ગ પર ચાલજે જે મારા તરફ ઝૂકેલો હોય, તમારા બધાનું પલટવું મારા તરફ જ છે, તમે જે કંઈ કરો છો તે હું તમને બતાવી દઈશ.
يٰبُنَىَّ اِنَّهَاۤ اِنۡ تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٍ مِّنۡ خَرۡدَلٍ فَتَكُنۡ فِىۡ صَخۡرَةٍ اَوۡ فِى السَّمٰوٰتِ اَوۡ فِى الۡاَرۡضِ يَاۡتِ بِهَا اللّٰهُ ؕ اِنَّ اللّٰهَ لَطِيۡفٌ خَبِيۡرٌ ١٦
يٰبُنَىَّ اِنَّهَاۤ اِنۡ تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٍ مِّنۡ خَرۡدَلٍ فَتَكُنۡ فِىۡ صَخۡرَةٍ اَوۡ فِى السَّمٰوٰتِ اَوۡ فِى الۡاَرۡضِ يَاۡتِ بِهَا اللّٰهُ ؕ اِنَّ اللّٰهَ لَطِيۡفٌ خَبِيۡرٌ ١٦
(૧૬) વ્હાલા પુત્ર! જો કોઈ વસ્તુ રાઈના દાણા બરાબર હશે, પછી જો તે કોઈ પથ્થરના નીચે હોય અથવા આકાશોમાં હોય અથવા ધરતીમાં હોય, અલ્લાહ (તઆલા) તેને જરૂર લાવશે, અલ્લાહ (તઆલા) ખૂબ સૂક્ષ્મ જોવાવાળો અને જાણવાવાળો છે.
يٰبُنَىَّ اَقِمِ الصَّلٰوةَ وَاۡمُرۡ بِالۡمَعۡرُوۡفِ وَانۡهَ عَنِ الۡمُنۡكَرِ وَاصۡبِرۡ عَلٰى مَاۤ اَصَابَكَؕ اِنَّ ذٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ الۡاُمُوۡرِۚ ١٧
يٰبُنَىَّ اَقِمِ الصَّلٰوةَ وَاۡمُرۡ بِالۡمَعۡرُوۡفِ وَانۡهَ عَنِ الۡمُنۡكَرِ وَاصۡبِرۡ عَلٰى مَاۤ اَصَابَكَؕ اِنَّ ذٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ الۡاُمُوۡرِۚ ١٧
(૧૭) હે મારા વ્હાલા પુત્ર! તું નમાઝ કાયમ કરજે, સારા કામોનો આદેશ આપજે અને બૂરા કામોથી રોક્જે, જો તારા પર મુસીબત આવે તો સબ્ર કરજે, (વિશ્વાસ કરો) કે આ મોટા તાકીદના કામોમાંથી છે.
وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِى الۡاَرۡضِ مَرَحًا ؕ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٍ فَخُوۡرٍۚ ١٨
وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِى الۡاَرۡضِ مَرَحًا ؕ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٍ فَخُوۡرٍۚ ١٨
(૧૮) અને લોકોના સામે પોતાનું ગળુ ન ફુલાવ,[1] અને ધરતી પર અકડાઈને ઘમંડથી ન ચાલ, કોઈ અહંકારી અને ઘમંડી માણસને અલ્લાહ (તઆલા) પસંદ કરતો નથી.
[1] એટલે કે ઘમંડ ન કરો કે લોકોને તુચ્છ સમજો, અને જયારે તેઓ તમારા સાથે વાત કરવા ચાહે તો તમે તેમનાથી મોઢું ફેરવી લો અથવા વાતચિત કરતી વખતે તેમનાથી મોઢું ફેરવેલું રાખો. (صعر) એક રોગ છે જે ઊંટને માથા અથવા ગરદનમાં થાય છે, જેનાથી તેની ગરદન ફરી જાય છે, અહીં ઘમંડના કારણે મોઢું ફેરવી લેવાના અર્થમાં ઉપયોગ થયો છે.
وَاقۡصِدۡ فِىۡ مَشۡيِكَ وَاغۡضُضۡ مِنۡ صَوۡتِكَؕ اِنَّ اَنۡكَرَ الۡاَصۡوَاتِ لَصَوۡتُ الۡحَمِيۡرِ ١٩ع
وَاقۡصِدۡ فِىۡ مَشۡيِكَ وَاغۡضُضۡ مِنۡ صَوۡتِكَؕ اِنَّ اَنۡكَرَ الۡاَصۡوَاتِ لَصَوۡتُ الۡحَمِيۡرِ ١٩ع
(૧૯) અને પોતાની ચાલમાં સંતુલન રાખ[1] અને પોતાના અવાજને ધીમો રાખ,[2] બેશક ઘણો બૂરો અવાજ ગધેડાનો અવાજ છે. (ع-૨)
[1] એટલે કે ચાલ એટલી ધીમી ન હોય કે જાણે કે બીમાર અને ન એટલી તેજ ચાલ હોય કે માન-સન્માનના વિરૂધ્ધ હોય.
[2] એટલે કે ઘાંટા પાડીને વાત ન કર, એટલા માટે કે જો ઊંચા અવાજમાં વાત કરવું પસંદ હોત તો ગધેડાનો અવાજ સૌથી સારો સમજવામાં આવતો, પરંતુ એવું નથી, બલ્કે ગધેડનો અવાજ સૌથી ખરાબ અને અપ્રિય છે એટલા માટે હદીસમાં આવે છે કે ગધેડાનો અવાજ સાંભળો તો શેતાનથી પનાહ માંગો. (બુખારી કિતાબ બદયિલ ખલ્કી અને મુસ્લિમ વગેરે)
[2] એટલે કે ઘાંટા પાડીને વાત ન કર, એટલા માટે કે જો ઊંચા અવાજમાં વાત કરવું પસંદ હોત તો ગધેડાનો અવાજ સૌથી સારો સમજવામાં આવતો, પરંતુ એવું નથી, બલ્કે ગધેડનો અવાજ સૌથી ખરાબ અને અપ્રિય છે એટલા માટે હદીસમાં આવે છે કે ગધેડાનો અવાજ સાંભળો તો શેતાનથી પનાહ માંગો. (બુખારી કિતાબ બદયિલ ખલ્કી અને મુસ્લિમ વગેરે)
Page updated
Google Sites
Report abuse